CẢM XÚC RẰM THÁNG BẢY

CẢM XÚC RẰM THÁNG BẢY

 

NỆ HÀ CHI

 

 

Cách nay trên bốn mươi năm, khi còn học tiểu học, tôi được nghe cha tôi ngâm nga mấy câu thơ vào dịp rằm tháng Bảy:

               “Mỗi độ thu sang - rằm tháng Bảy

               Chuông chùa vọng lại tiếng ngân nga.

               Người xưa sống lại trong tâm trí

               Nơi mỗi tâm hồn của trẻ thơ”.

Lời thơ, ý thơ gần gũi tự nhiên, không có gì văn chương bóng bẩy, nhưng không hiểu sao lại khiến tâm hồn thơ ngây của tôi lúc bấy giờ chạnh lên niềm xao xuyến lạ thường, như thể là nó đã ăn sâu vào tâm trí tôi tự thuở nào… cho đến ngày nay, cứ mỗi độ rằm tháng Bảy, những vần thơ trên lại sống dậy trong tâm hồn tôi, nó lung linh gợi cảm như thì thầm nhắc nhở tôi về những ngày Vu lan sắp đến: Ngày báo ân, báo hiếu!

Thật vậy, mỗi năm cứ đến rằm tháng Bảy, người con Phật chúng ta cảm thấy dường như có một điều gì đó rất thiêng liêng quay về ngự trị trong mỗi tâm hồn người con dân nước Việt, nhất là đối với Phật tử… Cái cảm giác ấm cúng, thiêng liêng đó đã nhắc nhở chúng ta, đây là mùa Vu lan báo hiếu, đây là những ngày mà con cái tưởng nhớ đến Tổ tiên, ông bà, nhất là lòng hiếu thảo của con cái đối với hai đấng sinh thành, đặc biệt đây là ngày mà tâm hiếu đạo của mọi người con bừng nở, thành kính dâng lên báo đáp công ơn sinh thành nuôi dưỡng sâu dày của người mẹ.

Đối với Phật tử thường xuyên gắn bó với chùa, thường để tâm đến kinh sách, thì rằm tháng bảy - mùa Vu lan báo hiếu trở nên trọng đại hơn, vì đây là ngày Phật Đà mười phương hoan hỷ, ngày chư Tăng tự tứ, ngày lễ mãn kỳ an cư kiết hạ, ngày mà những bông hồng đỏ thắm tươi màu tinh tấn, những bông hồng trắng tinh khiết tâm hiếu đạo… tất cả lại về nở rộ trên ve áo của những người con hiếu hạnh. Và đối với những người con dân nước Việt tràn đầy tình yêu thương và lòng nhân ái, thì rằm tháng Bảy còn là ngày “xá tội vong nhân”, để người đương sống dành cho người đã khuất những tình cảm giao hòa chứa chan nhất với tất cả những gì có thể sẻ chia… dù âm dương đôi đường đôi ngả!

Trước hết, rằm tháng Bảy - đó là ngày Đức Thế Tôn hoan hỷ khi nhìn thấy chúng đệ tử Tỳ kheo Tăng - Ni thúc liễm thân tâm, sống gương mẫu, hòa hợp, thành tựu đạo hạnh trong ba tháng an cư.

Rằm tháng Bảy cũng là ngày “Tự tứ Tăng Nhật” nghĩa là ngày chúng Tăng Ni thành tâm thỉnh cầu những vị minh sư nghiêm trì giới luật chỉ ra những lỗi lầm, để chí thành sám hối tội lỗi. Tự tứ như vậy quả thực là ý thức tự giác cao độ, không che giấu lỗi lầm, không né tránh sai phạm, cốt cầu mong được thanh tịnh, phủi sạch mọi trần cấu tạp nhơ, nhờ đó, chư Tăng ghi thêm được một hạ lạp vào đời sống phẩm hạnh, bước thêm một bước vững chắc trên con đường giác ngộ, giải thoát, đánh dấu một tuổi đạo ý nghĩa cao đẹp.

Rằm tháng Bảy còn mang ý nghĩa là ngày “Giải Đảo Huyền (giải tội bị treo ngược) nhằm cứu độ vong nhân thoát khỏi cảnh mê đồ, khổ thú; vì thế người con Phật khắp mọi nơi thành tâm dâng cúng phẩm vật lên chư Tăng với tất cả lòng thành của người con hiếu thảo để nguyện cầu cho Cửu huyền Thất tổ, cho phụ mẫu quá cố siêu sanh Tịnh độ. Hiếu sự này, xuất phát từ việc người con Phật noi theo tấm gương đại hiếu của Tôn giả Mục Kiền Liên, thực hành lời dạy của Phật để cứu mẹ trong ngày chư Tăng tự tứ thoát khỏi cảnh đọa đày tăm tối. Lòng hiếu thảo của Tôn giả Mục Kiền Liên là tấm gương sáng ngời muôn đời cho hàng Phật tử thực hành hiếu đạo noi theo.

Đức Phật dạy “Hạnh hiếu đứng đầu vạn hạnh” hay “Tâm hiếu là tâm Phật, hạnh hiếu là hạnh Phật”, do vậy hiếu đạo là con đường trước tiên và duy nhất, mà bất cứ ai, khi đã mang tấm thân người rồi thì cũng phải đi qua, đó là con đường tất yếu để đánh giá anh - tôi - chúng ta, có xứng đáng tư cách làm người?

Thật vậy, trong đời sống thế nhân, dù là cao tuổi hay mái đầu xanh còn để chỏm, dù đang ngồi ở vị trí cao nào trong xã hội hay là dân cùng đinh khốn khổ… mà lãng quên hay từ chối con đường hiếu đạo thì rõ ràng dù hình hài thì giống như người nhưng tâm hồn chưa chắc đã là người!

Trong đời sống nhân loại đã có biết bao câu chuyện về tấm gương hiếu đạo rất cảm động, thậm chí tình thương yêu của mẹ dành cho con hay con dành cho mẹ trong muôn thú cũng sẽ khiến chúng ta phải suy nghĩ nhiều hơn về bổn phận làm con như câu chuyện:

 - Ngày xưa có anh thợ săn vào rừng săn bắn, khi phát hiện một chú vượn con, anh gương cung lên bắn. Phát tên làm chú vượn chết tức tưởi trong tay không kịp thả nắm lá còn tươi nguyên vừa mới hái trên cành. Cũng lúc đó, vượn mẹ quay về, trước cảnh tượng này. Nó lao vào ôm con, nhưng không hiểu sao nó không ẳm con chạy đi mà hai chân nó quỵ xuống. Nó khóc rống lên thật thê thảm, tiếng khóc than thảm não rúng động cả một vùng trời… Và nó ngã vật ra chết theo con trong khi thợ săn chưa kịp lắp tên nhắm vào mục tiêu mới. Thế là người thợ săn ung dung tiến đến khiêng cả xác hai mẹ con con vượn mang đi. Trên bước đường về, anh thợ săn vẫn thắc mắc không hiểu nguyên nhân gì đã khiến cho vượn mẹ ngã lăn ra chết. Cho đến khi đem về nhà, mỗ bụng vượn mẹ ra, người thợ săn vô cùng ngạc nhiên khi thấy ruột nó đứt ra thành nhiều đoạn. Và anh ta chợt nhận ra vượn mẹ chết vì quá thương con đến nỗi đứt ruột mà chết. Ôi, tình mẹ con của loài cầm thú còn thiêng liêng thâm sâu đến vậy ư! Nghĩ thế rồi anh ta vô cùng hối hận, mang xác hai mẹ con con vượn đem chôn cất tử tế đàng hoàng. Xong việc anh vào chùa xuất gia tu học…

Như vậy tình mẹ con ở loài cầm thú còn cảm hóa được cả con người, đánh động cả lương tâm của những con người còn dã tâm hay còn mang lòng độc ác, huống gì là tình mẹ con ở thế giới loài người, dĩ nhiên là phải thiêng liêng hơn, cao dày hơn, sâu thẳm hơn mới phải chứ! Tuy nhiên, điều đáng tiếc vẫn luôn xảy ra trong đời sống con người, một khi lòng hiếu đạo đã bị vô minh che phủ, bị dục lạc và rượu chè khiến cho ngăn cách và ngày càng ngăm cách…

Trong Kinh Nhẫn Nhục, đức Phật dạy: “Điều thiện tối cao không gì hơn hiếu đạo. Trong các điều ác, điều cực ác không gì bằng bất hiếu”.

Cầm thú còn có cái tâm, còn sống có nghĩa tình, vậy do đâu mà con người lại vô tâm, bất hiếu?

Ở đây chúng tôi mạo muội nêu ra một vài nguyên nhân chính:

1- Từ nhỏ đến lớn thiếu điều kiện giáo dục.

2- Ảnh hưởng bởi sách báo phim ảnh đồi trụy.

3- Giao du với những bạn bè bất hiếu.

4- Bản thân rơi vào tệ nạn xã hội: nghiện ngập, bài bạc, chơi bời trác táng, thường xuyên nhậu nhẹt rượu chè…

5- Không tin nhân quả, tội phước, quan niệm chết là hết cho nên chủ trương sống thực dụng, tự cho mình quyền hưởng thụ, bất chấp lời khuyên can của người thân, xem thường luật pháp.

6- Do cha mẹ không biết cách giáo dục (quá cưng chiều, không uốn nắn khi mới phạm lỗi lầm…).

7- Do nghiệp chướng, báo chướng tương tác lẫn nhau mà cả hai (cha mẹ và con cái) đều không biết sám hối.

Nhân mùa Vu lan - báo hiếu, chúng tôi xin trích dẫn một vài đoạn trong kinh Phật nói về hiếu sự, về công ơn sinh thành của cha mẹ mà cả đời này, dù chúng ta có cố gắng và tận lực đến mấy đi nữa thì chúng ta cũng chỉ có thể đáp đền phần nào trong muôn một mà thôi.

Vì thương yêu và chăm sóc con cái là bẩm tính thiên phú của con người - đấy là thứ tình cảm tâm sâu cao dày nhất, đáng trân quý nhất trong thế giới loài người. Chính vì vậy mà đức Phật dạy trong kinh Bảo Tích: “Đã là cha mẹ, ai cũng muốn lợi ích cho con cái, cho nên cha mẹ hay làm những việc khó làm, hay nhẫn những điều khó nhẫn”.

Nói đến công đức sâu dày của cha mẹ, kinh Bổn Sự ghi: “Cha mẹ đối với con ân đức cao nặng sâu dày: Ân đức sản sinh, từ tâm bú mớm, ân đức tắm giặt, nuôi nấng trưởng thành, ân đức cung cấp các món cần dùng, ân đức chỉ dạy cách sống ở đời. Cha mẹ luôn luôn muốn con rời khổ được vui. Không bao giờ cha mẹ xao lãng nhớ con, thương con như bóng theo hình”.

Kinh Hiếu Tử ghi: “Làm con cúng dường cha mẹ, lấy nước cam lộ trăm mùi nuôi dưỡng, lấy âm nhạc cõi thiên mua vui, lấy y phục rực rỡ trang nghiêm thân thể, lấy vai cõng cha mẹ đi khắp bốn bể - vẫn chưa được gọi là hiếu. Cha mẹ mê muội, không biết tin kính Tam bảo, cha mẹ tàn bạo cướp của, nói lời gian dối, cha mẹ trái ngược đạo chính, mê say cuồng loạn, làm con phải hết sức can ngăn, khiến cha mẹ hướng về chính đạo, giữ năm điều răn, làm mười điều lành, sống cuộc đời trong sạch: không lấy trộm, không nói dối, không rượu chè, cờ bạc. Có thế, cha mẹ ở đời mới được yên lành, lúc mệnh chung khỏi mọi điều phiền não, sinh lên các cõi vui vẻ, được nghe lời Phật thuyết pháp. Làm được như vậy mới gọi là hiếu”.

Cha mẹ sinh con, chăm sóc, nuôi dưỡng, dạy dỗ... ân đức to lớn ấy ngữ ngôn ngoài tấm với, bởi cha mẹ đã phải chịu bao khổ sở, có khi hy sinh cả thân mạng cũng vì con. Kinh Tâm Địa Quán, đã dạy: “Non Thái Sơn cha mới sánh tày! Biển sâu ân đức mẹ hiền. Dầu trong một kiếp ta lưu lại. Nói đến công kia khó hết rày”.

Giữ hiếu với cha mẹ không phải là việc dễ!

Đối với Phật tử, đạo hiếu không chỉ là bổn phận trong cuộc sống đời thường, mà còn là sự tu tập, là thăng hoa những hành vi hiện thực. Đúng như trong kinh đức Phật đã dạy: “Thờ trời, đất, quỷ thần không bằng có hiếu với cha mẹ. Vì cha mẹ là vị minh thần cao hơn tất cả các vị thần minh”.

Ngày Rằm tháng Bảy là một ngày nối nhịp cầu thông cảm giữa người còn và kẻ mất. Một ngày mà tâm hiếu, hạnh hiếu được giao lưu trọn vẹn để có sự giao cảm bất tư nghì giữa Phật và chúng sanh. Càng suy ngẫm về lời dạy của Phật, chúng ta càng nỗ lực tinh tấn tu tập ắt sẽ có một niềm vui thanh thoát của một hiếu tử trong gia đình và là một công dân tốt cho xã hội.