HÒA THƯỢNG THÍCH TÔN BẢO (1895-1974)

 

 

Hòa thượng lâm thế vào năm Ất Mùi (1895), tại làng Hương Quế, tổng Hương Phú, quận Quế Sơn, tỉnh Quảng Nam. Thân phụ là cụ ông Phạm Nhữ Ngôn và thân mẫu là cụ bà Nguyễn Thị Trào. Hòa thượng được song thân đặt tên là Phạm Nhữ Hựu, theo gia phả thì ngài thuộc dòng dõi của danh tướng Phạm Ngũ Lão thời Trần.

Sinh ra trong một gia đình có nề nếp Nho phong, lại thừa hưởng tính đức hiền hòa của phụ mẫu nên ngài phúc hậu khác người. Vốn có căn duyên nhiều đời với cửa Phật, nên từ thuở thiếu thời ngài đã được song thân thuận cho xuất gia tu đạo.

Năm Nhâm Dần (1902), niên hiệu Thành Thái thứ 13, ngài được Tăng cang Ấn Lan - Tổ Huệ - Từ Trí nhận làm đệ tử và nhập chúng tu học tại chùa Linh Ứng - núi Ngũ Hành, tỉnh Quảng Nam (nay thuộc TP. Đà Nẵng). Lúc bấy giờ, Hòa thượng vừa lên 8 tuổi.

Bước chân vào chốn thiền môn, ngài cần mẫn trong việc công phu bái sám, chấp lao phục dịch suốt 12 năm ròng rã. Với bản tính thuần hậu, khiêm nhường, nhẫn nhục, nên ngài được Hòa thượng Từ Trí thế độ khi vừa tròn 20 tuổi và ban cho pháp danh là Chơn Tá. Không lâu sau đó, do sự tinh chuyên giới luật của ngài, Hòa thượng bổn sư đặc cách cho thọ Tam đàn Cụ túc với pháp tự là Đạo Hóa, pháp hiệu Tôn Bảo. Như vậy, Hòa thượng nối pháp đời thứ 40 dòng Lâm Tế và đời thứ 7 của pháp phái Chúc Thánh.

Sau khi thọ giới xong, chư sơn đã cung cử ngài giữ chức vụ Tăng Mục tại chùa Tam Thai, núi Ngũ Hành. Ngài trụ nơi đây cho đến năm Giáp Tý (1924) thì lại được cung cử chức vụ trụ trì chùa Vu Lan tại làng Hòa Thuận - Hòa Vang - Quảng Nam (nay thuộc TP. Đà Nẵng). Từ đây, cuộc đời của ngài gắn bó với ngôi chùa Vu Lan trong suốt hành trình 50 năm hoằng dương chánh pháp.

Năm Mậu Thìn (1928), ngài được cung thỉnh làm Đệ tứ Dẫn thỉnh tại Đại giới đàn chùa Từ Vân do Hòa thượng Phước Trí làm Đàn đầu.

Vào các năm Đinh Mão và Mậu Thìn (1927- 1928), với cương vị trụ trì chùa Vu Lan, ngài đứng ra vận động xây dựng Tăng đường cũng như Tam quan của chùa tồn tại cho đến ngày hôm nay.

Năm Canh Ngọ (1930), ngài được chư sơn cung thỉnh vào chức vụ Phó Trị sự chư sơn tỉnh Quảng Nam, kiêm Kiểm Tăng huyện Hòa Vang.

Năm Quý Dậu (1933), niên hiệu Bảo Đại thứ 9, ngài đứng ra xin triều đình ban sắc tứ cho chùa Vu Lan.

Năm Ất Hợi (1935), ngài được cung thỉnh làm Đệ ngũ Tôn chứng tại giới đàn chùa Tịnh Quang - Quảng Trị.

Năm Ất Dậu (1945), ngài là Hội trưởng Hội Phật học Đà Nẵng. Cũng trong thời gian này, ngài đã chứng minh cho Đà Thành Phật học Hội và bảo trợ trực tiếp cho Ban Biên tập tạp chí Tam Bảo, đặt tòa soạn tại chùa Vu Lan.

Khi Pháp tái chiếm Việt Nam và chiến tranh Pháp-Việt diễn ra, ngài và Tăng chúng phải di tản khỏi chùa. Mãi đến năm Đinh Hợi (1947) mới hồi cư. Từ đó, ngài bắt tay vào việc trùng tu ngôi Tam bảo đang bị xuống cấp sau một thời gian hoang phế. Đồng thời, ngài chú nguyện đúc một Đại hồng chung, hiện vẫn cón lưu giữ tại chùa.

Từ năm Bính Thân đến năm Đinh Dậu (1956-1957), ngài làm Trị sự Sơn môn Giáo hội Tăng già Quảng Nam-Đà Nẵng và Chứng minh Đạo sư cho Giáo hội Đà Nẵng.

Sau khi Giáo hội Tăng già Quảng Nam-Đà Nẵng được thành lập, Hòa thượng được thỉnh cử vào chức vụ Trị sự trưởng và Chứng minh Đạo sư Giáo hội Đà Nẵng.

Năm Quý Mão (1963), ngài là vị lãnh đạo tinh thần tối cao cho chư Tăng, tín đồ Đà Nẵng trong công cuộc đấu tranh đòi bình đẳng tôn giáo cũng như chống chính sách độc tài gia đình trị của chế độ nhà Ngô.

Năm Bính Ngọ (1966), lúc bấy giờ Hòa thượng đã 71 tuổi nhưng ngài vẫn sáng suốt, dõng mãnh lãnh đạo Tăng ni Phật tử Đà Nẵng đấu tranh chống hiến chương Vũng Tàu, đòi tự do dân chủ, thiết lập chính quyền dân sự, đòi quốc hội lập hiến.

Năm Đinh Mùi (1967), ngài được suy cử vào Hội đồng Viện Tăng thống Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất.

Cũng trong năm này, ngôi chánh điện chùa Vu Lan được đại trùng tu. Để tán dương công đức to lớn này, Ban Đại diện Phật giáo Đà Nẵng đã phụng cúng tấm hoành với 4 chữ "Chánh Biến Tri Hải" và Ban Đại diện Phật giáo tỉnh Quảng Nam cũng phụng cúng 4 chữ "Thiệu Long Tam Bảo". Nhị vị Thượng tọa Thích Hương Sơn (Trụ trì chùa Linh Ứng) và Thích Trí Giác (Trụ trì chùa Tam Thai) cũng phụng cúng câu đối với nội dung như sau:

"Tam Thai Linh Ứng Khai Thác Tố Công Thành, Từ Trí Phước Quả Viên, Bồi Vạn Cổ Trường Lưu La Hán Địa,

Trà Lãnh Vu Lan Trùng Doanh Cao Cảnh, Ngưỡng Tín Tri Hưng Long Tôn Bảo, Thiên Thu Vĩnh Trĩ Thích Ca Thiên"

Năm Kỷ Dậu (1969), ngôi nhà tăng chùa Vu Lan được Hòa thượng sửa đổi theo lối kiến trúc mới. Đồng thời, ngài mua thêm đất để mở rộng già lam có nơi cho Tăng chúng tu học.

Năm Canh Tuất (1970), ngài được cung thỉnh làm Đệ nhất Tôn chứng tại Đại giới đàn Vĩnh Gia do Đại lão Hòa thượng Giác Nhiên làm đàn đầu.

Vào các năm Giáp Dần 1962, Quý Mão 1963, Ất Tỵ 1965, Đinh Mùi 1967, Hòa thượng được cung thỉnh làm Đàn đầu truyền giới Sa di tổ chức tại chùa Long Tuyền-Quảng Nam.

Năm Tân Hợi (1971), Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất tỉnh Quảng Nam và Ban Giám đốc Phật học viện Quảng Nam cung thỉnh ngài làm Chứng minh đại đạo sư cho học viện.

Năm Giáp Dần (1974), Hòa thượng được cung thỉnh làm Đàn dầu Hòa thượng tại Đại giới đàn chùa Long Tuyền do Giáo hội và Phật học viện Quảng Nam tổ chức.

Trong suốt hành trình 60 năm hóa đạo, Hòa thượng đã hiến trọn cuộc đời cho lý tưởng "Thượng cầu hạ hóa". Ngoài việc truyền giới, tiếp Tăng độ chúng duy trì mạng mạch của tổ đức, ngài còn chú trọng đến việc giáo dục thanh thiếu niên Phật tử. Vì thế, ngài đã hoan hỷ đảm nhận làm Cố vấn Giáo hội phường Hòa Thuận, Cố vấn giáo hạnh Gia đình Phật tử Hòa Thuận, Cố vấn giáo hạnh chi đoàn Thanh niên Phật tử Thiện Huệ (tất cả đều đặt trụ sở tại chùa Vu Lan).

Vào ngày 27 tháng 10 năm Giáp Dần (10.12.1974) vào lúc 11 giờ 45 phút, Hòa thượng đã xả báo an tường hưởng thọ 80 thế tuế với 60 mùa kiết hạ an cư. Nhục thân của ngài được an trí trong bảo tháp tại khuôn viên chùa Vu Lan.

 

---

- Tiểu sử đăng trên trang nhà Phật giáo Quảng Nam Đà Nẵng.

- Cập nhật ngày 27.5.2006. ĐĐ Thích Như Tịnh cung cấp.

- Tỳ kheo Đồng Bổn biên tập lại.