LUẬN BÀN CHUYỆN CON NGƯỜI VÀ NHẬN THỨC QUANH TA

LUẬN BÀN CHUYỆN CON NGƯỜI
VÀ NHẬN THỨC QUANH TA

 

TRẦN TAM NGUYÊN

 

 

Trời trăng mây nước là cảnh vật thiên nhiên, là nguồn sống, cảm hứng của con người, là đề tài của thi nhân, nó liên hệ rất mật thiết với con người và chúng ta còn có cụm từ "thiên - địa - nhân" nói về sự tương quan và cấu thành của trái đất trong vũ trụ, giữa trời, đất và con người. Ngoài ra chuyện trời trăng mây nước cũng là chuyện gẫu, chuyện không đâu, chuyện bâng quơ, chuyện vớ vẩn, chuyện phím để cho qua ngày tháng theo ý nghĩa và ngôn ngữ dân gian, nhưng thường mang một ý nghĩa nào đó. Trước tiên, chúng ta hãy luận bàn về thân phận con người, rồi đến những bí mật, những huyền bí, những con số, khoa học, không gian, nguyên liệu, không khí, nước, ánh sáng, thời gian, tư tưởng, sự tự do, sự sống, sự chết, hạnh phúc, lịch sử, vẻ đẹp, chân lý, tình yêu và thượng đế, rồi cuối cùng trở lại tìm hiểu, luận bàn về những phẩm cách của những hạng người thông minh, nhân đức và trí tuệ.

Con người không biết từ đâu đến và cũng không biết sẽ đi đến đâu. Chúng ta không được lựa chọn để sinh ra, không biết do đâu, tại sao được sinh ra và sẽ trở thành gì sau khi chết, hơn nữa cũng không biết sinh ra để làm gì trên hành tinh này. Chúng ta bị ném ra giữa dòng đời không biết trước, giống như một diễn viên bị xô đẩy ra giữa sân khấu, không được phân định một vai trò nào trước rõ ràng, chúng ta phải tự chọn lựa phải sống như thế nào, chúng ta bị bấn loạn vì không tìm thấy một nơi nào để bám víu khi ý thức về sự hiện hữu, về sự chết đang chờ ở một ngày nào đó, chúng ta cảm thấy xa lạ, bơ vơ và quá đáng trong một thế giới không có ý nghĩa và một tình cảm thất vọng, lo lắng, chán chường, điên cuồng, phi lý. Chúng ta giống như lời ca "đời vẽ tôi tên mục đồng rồi vẽ thêm con ngựa hồng và từ đó lên đường phiêu linh". Tất cả con người chúng ta là những kẻ lạc lõng, bơ vơ giữa hành tinh mà chúng ta gọi là trái đất này.

Đằng sau những biến cố, tai nạn xảy ra trong đời sống mỗi ngày, thật xứng đáng khiến chúng ta bận tâm lo lắng đến những lý do và những ý nghĩa mờ tối của chuyến đi qua trên quả địa cầu này.

Trái đất chúng ta đang sống cũng sẽ biến mất. Đó là quy luật mà không ai làm gì hơn được, thời gian, năm tháng, cuộc đời cũng sẽ ra đi và chúng ta cũng vậy. Vào đầu thế kỷ trước nhiều nhà khoa học, triết gia đã quan sát, tính toán và đã khám phá ra rằng vũ trụ không giống như người ta tin tưởng là vĩnh cửu mà nó cũng giống như cuộc đời con người, nó cũng có một lịch sử, có một bắt đầu và một kết thúc. Sự kiện này khiến người ta bấn loạn và đặt những câu hỏi như có gì sau khi chết, đã có gì trước khi có vũ trụ và sau khi vũ trụ biến mất? Có nhiều câu trả lời khác nhau như "không có gì cả", hay "có thứ gì khác chẳng hạn như một lịch sử, một vũ trụ, một tinh thần vô hạn định", và "có Thượng đế" nữa. Những câu trả lời đó không ăn khớp, không thỏa đáng mà chỉ để lại một khoảng trống không, bấn loạn và người ta nói rằng đó là một bí mật. Bí mật đóng kín trong thời gian, trong lịch sử, trong cuộc đời, trong thế giới, chúng ta có quyền tưởng tượng một cách mơ hồ, không chắc chắn có những gì trước và sau. Đối với chúng ta, những kẻ lạc lõng, thì vũ trụ, thời gian, lịch sử, ý nghĩa cuộc đời hiện ra như một bí mật. Tất cả bí mật được xem như là một chân lý được gìn giữ và giấu kín mà đã trong một thời gian dài Thượng đế là người nắm giữ và đảm bảo cho chân lý che giấu thâm hiểm này.

Huyền bí. Hơn một bí mật, vũ trụ là một huyền bí và sự sống của chúng ta cũng thế, một huyền bí, và nó cấm đoán chúng ta xuyên thủng sự huyền bí này. Vậy chúng ta phải làm gì đây? Phải giữ lấy phần mình, phải từ bỏ tìm hiểu những gì không thể biết và nhắm mắt lại để tận hưởng một sự tồn tại hiện hữu như là một loại phép lạ để sung sướng. Nhưng con người không chịu như thế, không phải sinh ra và hiện hữu ở đây để nô đùa hay chỉ để nô đùa. Thế thì để làm gì? Chỉ để cho qua thời gian sao? Hay chỉ để trong những dịp tốt nhất thử mót nhặt lại một chút những mảnh vụn luôn thay đổi và quá hạn những gì chúng ta được phép hiểu biết sao? Làm thế nào rọi một chút ánh sáng trên cái huyền bí khép kín mà chúng ta là những tù nhân? Tính toán trên cái gì để giải quyết những vấn đề mà nó đặt ra cho chúng ta? Trong thế giới phù du này, trên sự thay đổi và bất ổn này, người ta nhận ra những con số có vẻ mang lại một loại cần thiết và gần như vĩnh viễn.

Những con số cũng như tất cả những thứ khác chỉ có ý nghĩa đối với con người và nhờ vào con người. Trái đất thật nhỏ bé, nhưng con người thật hùng mạnh. Những con số khiến cho con người có thể khai thác và hiểu biết được thế giới. Không có công thức vũ trụ, nhưng có một thứ, đó là toán học. Con số không chỉ dùng để tính toán mà với số lượng nó có thể phân biệt và kết hợp, nó là nền tảng, chỗ dựa, một thứ xi-măng hay có thể là ý nghĩa tất cả đủ mọi thứ. Trong chỗ không gì cả, tất cả đều lẫn lộn. Trong thế giới chúng ta đang sống có rất nhiều đồ vật, những cá nhân, những tư tưởng, những tình cảm khác nhau của người này người nọ và chúng ta phân biệt chúng hay hợp chung lại cũng nhờ vào những con số. Có một mặt trời, con người có hai con mắt, đa số cây lá bài chuồn có ba cánh, một năm có bốn mùa, mỗi bàn tay có năm ngón. Thế giới chỉ là những sự gặp gỡ và những phối hợp. Dựa trên những con số để cùng một lúc tạo dựng nguyên liệu thăm dò và dụng cụ làm việc, khoa học, dưới những tên khác nhau, con người khám phá vũ trụ trong không gian và thời gian. Con số lên thật cao đến mức lớn vô tận và xuống rất thấp đến mức nhỏ vô tận. Giữa hai thái cực này nó khám phá ra những gì mà chúng ta gọi là thế giới thực, thế giới của chúng ta. Gần như hầu hết những gì chúng ta biết về vũ trụ và về chúng ta đều đến từ những con số và từ khoa học. Nhờ vào những con số, khoa học đóng góp xây dựng một tương lai chưa tồn tại và con người có thể đi ngược lên trở lại trong một quá khứ bất tỉnh để tạo dựng lại nơi chốn sáng tạo ban sơ. Ở chỗ tận cùng của con đường dài trong một quá khứ không chết, không mất đi vì nó sống trở lại dưới mắt chúng ta hay đúng hơn là trong đầu óc chúng ta, nó ở trên một nơi rất thực tiễn mà chúng ta quen thuộc, đó là không gian.

Không gian. Nguồn gốc của không gian mà vũ trụ biểu dương có một vài thứ hoang đường. Nó luôn làm dao động tinh thần lo lắng của con người. Vô số dân tộc thời sơ khai ở xứ lưỡng hà Mésopotamie, ở Ấn Độ, ở Ai Cập, ở Hy Lạp trước thời Socrate, ở La Mã thời vua chúa và Cộng hòa, và thời hoàng đế César, các dân tộc này đã cố gắng cung cấp một hình ảnh lúc đầu tiên của vũ trụ. Dưới hình thức nhỏ hơn hàng triệu lần hạt cát hay một nguyên tử, không gian nổi lên từ chốn không có gì cả hay một thứ khác nào đó mà người ta không biết hay có thể từ một vụ nổ lớn khởi nguồn (big bang), không gian không ngừng mở rộng và phát triển. Chúng ta biết quá khứ của nó nhưng không cần biết tương lai của nó bởi vì chúng ta không biết được nó sẽ triển khai, mở rộng cho đến tận cùng hay sẽ chấm dứt bằng sự quay đầu ngược lại. Nhưng có điều chắc chắn là vũ trụ và những thứ khác tiếp cận sẽ biến mất không cứu chữa được bởi một sự cóng lạnh cực kỳ hoặc trong một lò lửa hồng và đúng hơn trong băng giá. Không gian đã có một bắt đầu sấm chớp, sự đày đọa và cũng sẽ có một kết thúc. Không gian bao che tất cả những gì hiện hữu, nhưng cũng chưa chắc là tất cả. Hình như tư tưởng, đam mê, tình cảm, tình yêu, tất cả những gì riêng tư của con người sinh ra trong không gian nhưng thoát khỏi không gian. Tất cả những thứ còn lại, và khối óc, trụ sở của tất cả những ý nghĩ, tất cả đại diện của thế giới và chính chúng ta đều thuộc về không gian dưới cái tên là "nguyên liệu".

Nguyên liệu hầu như là tất cả, đó là những vật. Những vật mà chúng ta có thể thấy và sờ mó, có thể nghe được và cảm xúc được, chúng chống đỡ và tương đối chắc chắn, nhưng có nhiều thứ nguyên liệu không thể thấy và không sờ mó được, nhưng chúng cũng là nguyên liệu, hàng tỉ ngôi sao ở đằng xa, những tế bào nhỏ xíu thoát khỏi sự nhìn thấy của chúng ta. Chúng hiện hữu từng nhóm hay đơn phương. Những nguyên liệu không hư hại có thể lớn vô tận hay nhỏ vô tận. Hơn nữa cũng có "nguyên liệu đen" và "năng lượng đen" mà chúng ta không biết gì cả và chúng ta cũng đang sống nơi không biết gì cả, nơi xa lạ.

Không khí là hóa thân tinh vi của nguyên liệu. Tinh vi đến nỗi nó giống như một loại gần kề sự vắng mặt, không có gì cả. Chúng ta không nhìn thấy nó, không nghe thấy nó, cũng không sờ được nó trừ khi nó làm giông bão. Người ta nói nó không tồn tại nhưng chúng ta hít thở nó và sẽ không có sự sống nếu không có không khí. Khi chết, chúng ta trả lại hơi thở cưối cùng và không bao giờ thở ra nữa. Hơn cả những súc vật như con ngựa, con chó, con mèo và hơn cả những người thương yêu, không khí là người bạn đời trung thành nhất của chúng ta và nó có. Nước. Quen thuộc và hiện diện hơn cả không khí, nước cũng lạ lùng và nghịch lý, nó không có hình thể, không màu sắc nhưng chúng ta có thể thấy được. Nó không phát ra tiếng nhưng chúng ta nghe tiếng nhạc và những tiếng than thở của nó. Nhiều khi chúng ta thấm thấu vào trong cấu tạo kỳ lạ của nó, thông thường hơn là nó thâm nhập vào nhà chúng ta và ngự trị làm bà chủ trong nhà. Một nguyên liệu nhẹ nhàng và không đều, không có gì chắc chắn, không một chút sức đề kháng, nhưng nước rất có khả năng, trong cơn giận dữ, tàn phá và giết chóc. Nước là nguồn gốc và điều kiện của tất cả sự sống, như không khí, và hơn cả không khí, nó là một kẻ sát nhân không kiên nhẫn, đánh đập và gieo chết chóc. Sát nhân tàn bạo nhưng nước cũng là kẻ quyến rũ, luôn luôn sẵn sàng cười dùa với chúng ta. Nó bồi đắp với con người những sợi dây liên hệ chặt chẽ nhất, nồng nhiệt nhất. Con người cũng thường cất tiếng ca về sự lớn mạnh và duyên dáng của nó. Nước ngự trị trên địa lý, lịch sử, nhân loại và trên sinh thái, nó rơi từ trên trời, bắn tung trên mặt đất, nó bao phủ phần lớn cái hành tinh nhỏ bé của chúng ta, nó đảm bảo sự sống, sức mạnh và vinh quang. Những lục địa, hải cảng, đồng ruộng mà nó đi qua được nó tưới nước, thương mại và sức khỏe của chúng ta phải phụ thuộc rất nhiều vào quyền lực của nó. Dưới những tên như đại dương, biển cả, vũng, vịnh, sông, hồ, thác nước, rạch ao, nước đã tạo ra những thứ chống lại thuyền bè, bờ biển, những nhà cửa ở ven sông, bờ biển của chúng ta, gây nên những hăm dọa khủng khiếp. Nhưng nước là cảm hứng của thủy thủ, của thi nhân, của họa sĩ, của những tình nhân và của những người phiêu lưu. Nước là nguồn của nhiều giấc mơ, của những chinh phục và của chiến tranh, nó lẫn lộn với thế giới và với đời sống của chúng ta mà nó tạo ra sự sinh nở và phát triển. Nước là một bà tiên sức mạnh phi thường hơn cả các đại đế, các vua mà họ phải trả cho nước cả gia tài của họ.

Những người lạc lõng, chúng ta hãy tiến lên một chút nữa về phía những gì tốt hơn một chút, lớn hơn, đẹp hơn nước và không khí dù chúng cũng đã là hấp dẫn. Trong cuộc tiến lên này hướng về một nơi vô danh và có lẽ cũng không hiểu biết, đó là ánh sáng.

Ánh sáng được tạo thành từ những vi thể và làn sóng, chạy rất nhanh, nhanh hơn tất cả mọi thứ, đó là một cơ khí lạ lùng phối hợp với thời gian bởi những liên hệ rất gần. Trong  một giây đồng hồ thời gian, ánh sáng chạy bảy lần chung quanh trái đất, chỉ cần một giây là đến mặt trăng, và chỉ tám phút đến mặt trời. Ánh sáng chuyên chở quá khứ, vì vậy chúng ta còn thấy được những ngôi sao ở rất xa đã chết từ lâu (ánh sáng phải chạy hàng ngàn năm mới đến được).

Ánh sáng cho chúng ta trước tiên là mọi thứ hiện tại, tất cả cái thế giới thực này mà chúng ta nhìn thấy nó với niềm đam mê. Chúng ta nhìn thấy những cây cối, biển cả, những hòn đảo, những ngôi sao trên trời, những cánh đồng lúa vào mùa xuân, những đồ vật mỗi ngày, khuôn mặt của những người thương yêu do ánh sáng hiến tặng.

Không khí làm chúng ta bất ngờ, nước làm chúng ta tỉnh táo bừng sáng rỡ, ánh sáng đối với mọi người là niềm hân hạnh và đối với một số người là món quà của Thượng đế. Sự hiện diện hay vắng mặt của ánh sáng cũng lẫn lộn với sự có mặt hay vắng mặt của Thượng đế. Cũng có lẽ ánh sáng chẳng là gì cả ngoại trừ trước tiên và giản dị nhất là hạnh phúc của chúng ta. Sống là sự khám phá ra ánh sáng vào buổi sớm mai, với sự tin tưởng vững chắc, không cần bày tỏ, chỉ cần còn thấy ánh sáng lúc thức dậy dưới mắt của chúng ta trong những ngày sắp đến. Chúng ta cũng biết chắc rằng sẽ chết vào một ngày nào đó, nhưng sự tin tưởng này không ngăn cản được chúng ta hành động, đọc sách, làm chiến tranh hay làm tình, sinh sống ngay cả vui sướng hạnh phúc. Chúng ta tin nguyên liệu, thế giới và mặt trời sẽ chấm dứt và biến mất, nhưng trong xã hội và còn hơn nữa chúng ta được bao quanh  và thấm thấu một sự tin tưởng trong đó có ánh sáng là một biểu tượng. Giống như chính mặt trời, ánh sáng đã chiếu sáng, sưởi ấm và là một kho tàng lâu dài mà chúng ta phải nợ nó. Mỗi con người chúng ta có quyền lợi và có lẽ có nghĩa vụ nghi ngờ rằng giống như cái chết của chính mình, sự chấm dứt không thay đổi được của thế giới bao la này và của ánh sáng vào buổi sáng ngày mai.

Nước, không khí, ánh sáng, chúng ta, những người lạc lõng khổ đau ngắn hạn hay dài hạn hãy lợi dụng chúng đi, bởi vì chúng sẽ bị nhổ gốc sau từng giây, từng phút, từng ngày và chúng đã ở chung thân với chúng ta do phán xét và ban cho bởi một đấng chủ tể quyền năng của tất cả, hiện thân từ sự đau khổ và ác độc, đó là thời gian.

Thời gian. Tất cả, không thừa trừ một cái gì và cũng  không có gì đáng ngạc nhiên, trong thế giới mà chúng ta đang sống, tất cả đều chạy quanh thời gian. Thời gian rất quen thuộc với nhịp sống của chúng ta. Thời gian, không một ai biết đó là ai, nó không có thước tấc, không hình dáng, không mùi, che đậy, giấu diếm và bí mật. Thời gian cũng hiện diện như không gian nhưng không bao giờ nó ở đó, nó luôn luôn ở nơi khác giống như tư tưởng và tinh thần, nó rất tinh tế và đáng lo ngại. Một số người cho rằng thời gian có liên hệ đến tư tưởng của con người. Thực ra, trước khi con người xuất hiện, thời gian đã có mặt và đã chạy qua rồi. Chính trong thời gian các chất liệu tự hình thành, mặt trời hiện ra giữa các hành tinh và trái đất chuẩn bị đón nhận sự sống. Một điều đúng là tư tưởng của con người được bảo trì theo thời gian trong những liên hệ chặt chẽ để thời gian thâm nhiễm trong tư tưởng và tư tưởng thấm thấu vào thời gian. Tư tưởng con người độc lập đối với không gian và chủ trì không gian. Ngược lại, thời gian mang đến cho con người những tình cảm, những đam mê, những giấc mơ và tư tưởng. Những đam mê thay đổi theo thời gian, những giấc mơ đặt dưới thời gian và tư tưởng chỉ có thể phát triển trong thời gian. Ðảo ngược lại, để phục thù, tư tưởng xâm chiếm thời gian bằng cách thiết lập những lịch, những định kỳ, những hành tinh, những ngôi sao, những ngày, những tháng, những mùa, những năm và tư tưởng còn sáng chế ra những loại trung gian như giây, phút, giờ, tuần lễ, thế kỷ... Nhất là tư tưởng còn đánh dấu trong những làn sóng ào ạt của thời gian bằng ba yếu tố khác nhau, đó là quá khứ, hiện tại, tương lai. Thật là trôi chảy xuôi giòng, thật là trừu tượng, hầu như không hiện hữu, thời gian bất ngờ tự thay đổi thành một cái gì ở đằng trước và một cái gì ở đằng sau, một mặt khác thời gian luôn có mặt ở bên cạnh con người và không có gì ngạc nhiên khi con người tìm thấy quá khứ ở phía đằng sau và tương lai ở phía đằng trước, nhưng cả hai đều ở nơi khác trong một tình trạng hay môi trường rất khó diễn tả ngay cả trong tưởng tượng. Chỉ có hiện tại là giản dị, thật dễ chịu, không phức tạp gì cả vì con người sống ở hiện tại, con người có thể nói về quá khứ và tiên liệu tương lai ở hiện tại và không một ai có thể làm cho hiện tại ngừng lại hay làm cho nó bất di động. Hiện tại luôn vắng mặt và những người sống như bị phạt án treo tội chết, thi sĩ Boileau đã viết "lúc mà tôi nói đã là xa cách tôi lắm rồi" và Ronsard viết "thời gian trôi đi, thời gian trôi đi, không, không phải thời gian mà là chúng ta đang đi".

Tư tưởng làm cho người ta sửng sốt và bất ngờ hơn cả ánh sáng và thời gian. Tư tưởng tiến dần từ thuở sơ khai qua nhiều thế hệ, nếu không có tư tưởng xuất hiện thì không có hình thể, màu sắc, ánh sáng, thời gian, nó là sở hữu riêng tư của con người. Tất cả những triết gia từ Platon, Aristote, Saint Augustin, từ Averroès đến Montaignes, đến Pascal, từ Descartes, Spinoza đến Kant, Hegel và nhiều hơn nữa, chỉ lo chăm chú vào tư tưởng con người, chung quanh việc tổ chức tạo dựng của vũ trụ. Có nhiều sinh vật cho thấy có thái độ gần với tư tưởng như loài kiến, loài ong dưới hình thức những dấu hiệu hay nhảy nhót của một ngôn ngữ mà người ta càng ngày càng nghiên cứu nhiều hơn. Konrad Lorenz thường tiếp xúc với loài ngỗng trời rất vui thú. Chúng ta cũng biết tất cả loài ngựa có khả năng đếm và gắn bó với chủ; loài chó, mèo đều là những người bạn thân mến của con người. Chúng ta cũng có liên hệ mật thiết với loài cá heo, với loài khỉ. Nhiều loài chim có thú vui bắt chước ngôn ngữ của chúng ta, trí nhớ của loài voi được xem là đáng kể. Tư tưởng còn là sự tưởng tượng của thi thơ, của nghệ thuật, âm nhạc, kịch nghệ, toán học, lịch sử, hùng biện, kinh tế, chính trị, nó là sở hữu riêng tư của con người. Những công thức nổi tiếng được rút ra từ tư tưởng triết học cho thấy sự chắc chắn duy nhất là sự hiện hữu của con người.

Nói đến việc tư tưởng đã sáng tạo ra một lần nữa một vũ trụ mà trong đó tư tưởng trở thành người quản trị và người chủ trì là một việc rất khó khăn hơn là nói về không khí, nước, ánh sáng và ngay cả thời gian, quả thật phức tạp, huyền bí và bí mật. Suy nghĩ về tư tưởng là một công trình không những là một khoa học chính xác mà còn là một nghệ thuật khó khăn, lồng dưới một thứ từ ngữ kỹ thuật và những định luật chính xác và mơ hồ, vì tư tưởng là triết học.

Điều ngạc nhiên nhất trong tư tưởng là những liên hệ với nguyên liệu. Từ lâu lắm rồi, từ Platon đến Spinoza đi qua Descartes, thế giới của những ý tưởng và tư tưởng đã là đối nghịch với thế giới của không gian mà ở nơi đó người ta khai thác nguyên liệu.

Từ nay, chúng ta biết rằng ngược lại với những chỉ dẫn của một Plotin hay một Averroès, những ý tưởng, sự thông minh, tư tưởng không trôi nổi phía trên chúng ta trong một loại thiên đường mà ở đó chúng sống đời sống độc lập hay còn hơn nữa là vĩnh cửu. Con người suy nghĩ với khối óc, tức là thân thể chúng ta suy nghĩ. Tư tưởng đi ra từ nguyên liệu cũng giống như lịch sử đi ra từ vụ nổ lớn khởi nguồn vũ trụ. Tư tưởng được đặt dưới sự chế ngự của thời gian bởi vì nó nổi lên từ nguyên liệu, nó thay đổi, tạm bợ và chết đi giống như con người và lịch sử vũ trụ.

Nguyên liệu sinh ra tinh thần và điều đó không ai phản đối nhưng nó không dừng lại ở nơi đó. Điều rắc rối nhất là những khối óc khác nhau tự mở ra trên cùng một thế giới và trên mỗi người những cảm xúc, những tình cảm, những phán đoán khác nhau, thường nhất là đối nghịch, nhưng ai, ngẫu nhiên như một phép lạ, cho phép con người không những khác nhau, chiến đấu chống nhau và ngay cả hủy diệt nhau, nhưng cùng và nhất là nghe và hiểu nhau.

Tư tưởng là một huyền bí sâu xa hơn cả thời gian và cũng đáng sợ hơn vụ nổ lớn sơ khai khởi nguồn vũ trụ hay nguồn gốc của đời sống con người. Cái gì đã xảy ra từ vật lý, hóa học, toán học trong một khối óc ở phía trên cùng thân thể chúng ta, sinh ra từ nguyên liệu một thế giới toàn diện, giống nhau hay hầu như giống nhau, để tất cả con người đang suy nghĩ một sự kinh hồn lạ lùng phi thường, tuy nhiên phổ biến rộng rãi như là đương nhiên và bình thường. Tất cả đi ra từ nguyên liệu và đi lên hướng về tinh thần. Cũng giống như chính thế giới, tư tưởng là một sự hóa thân.

(Còn tiếp)