MINH VĂN TRÊN TIẾU TƯỢNG HÒA THƯỢNG NGUYÊN THIỀU

Di sản văn hóa Phật giáo:

MINH VĂN TRÊN TIẾU TƯỢNG HÒA THƯỢNG

NGUYÊN THIỀU TỔ ĐÌNH QUỐC ÂN, HUẾ

TRẦN ĐÌNH SƠN kính dịch

Phiên âm:

Sư nguyên tịch Quảng Đông, Triều Châu phủ, Trình Hương huyện, Tạ thị tử. Mậu Tý niên ngũ nguyệt, thập bát nhật, tuất thời đản sinh. Thập cửu từ thân xuất gia, đắc pháp ư Báo Tư tự, Khoáng Viên Hòa thượng, pháp danh Nguyên Thiều tự Hoán Bích.

Chí Ất Tỵ niên, Trung Hoa lai, sơ tích Quy Ninh phủ, sáng kiến Thập Tháp Di Đà tự, quảng khai tượng giáo. Tái hồi Thuận Hoá, Phú Xuân sơn khởi tạo Quốc Ân tự, tịnh Phổ Đồng tháp. 

Phụng Tiên vương mệnh hồi Quảng Đông diên thỉnh Trường Thọ Thạch Hòa thượng khai kỳ giáo giới, tịnh thỉnh Phật tượng cập pháp khí thành đa công tích, tự thử phụng tứ trú Hà Trung tự. Chí Mậu Thân tương thị tịch, thập nguyệt thập cửu nhật triệu tập tứ chúng nhân đẳng đàm cập huyền cơ, chúc tấn bí ngữ lâm kỳ thụ bút kệ vân:

Tịch tịch kính vô ảnh

Minh minh châu bất dung

Đường đường vật phi vật

Liêu liêu không vật không.

Thư bãi trình bút đoan nhiên tọa thệ, pháp lạp lục thập tam hạ, thế thọ bát thập nhất tuế, tháp Cửa Hóa xứ.

Bảo Đại lục niên, tuế thứ Tân Mùi, Hạ ngũ nguyệt cát nhật.

Cư sĩ khánh phổ trung nhân Hồng Cao huân mộc, cung họa.

Dịch nghĩa:

Sư con nhà họ Tạ, quê quán ở huyện Trình Hương, phủ Triều Châu, tỉnh Quảng Đông. Đản sinh vào giờ Tuất ngày 18 tháng 5 năm Mậu Tý - 1648.

Ngài từ biệt cha mẹ xin xuất gia lúc 19 tuổi, được hòa thượng Khoáng Viên ở chùa Báo Tư truyền pháp, ban pháp danh là Nguyên Thiều tự Hoán Bích.

Vào năm Ất Tỵ - 1665 ⁽¹⁾, Ngài rời Trung Quốc sang nước Việt dừng gậy thiền ở phủ Quy Ninh ⁽²⁾, sáng lập chùa Thập Tháp Di Đà rộng truyền đạo Phật. Rồi trở ra Thuận Hóa ⁽³⁾ đến vùng đồi núi Phú Xuân xây dựng chùa Quốc Ân và tháp Phổ Đồng. Ngài vâng lệnh Tiên vương trở về Quảng Đông rước mời Hòa thượng Thạch Liêm ở chùa Trường Thọ, mở đàn truyền giới và thỉnh tượng Phật, pháp khí đạt nhiều thành tích, được ban ơn về trú trì chùa Hà Trung.

Đến năm Mậu Thân - 1728 biết sắp thị tịch, vào ngày 19 tháng 10 ngài cho triệu tập bốn chúng đệ tử chỉ rõ chân lý nhiệm màu, ân cần khích lệ dặn dò rồi cầm bút viết bài kệ:

Lặng lẽ gương không chiếu bóng

Sáng trưng ngọc chẳng thâu hình

Rõ ràng vật không phải vật

Mênh mông không chẳng là không.

(Thiền sư Nhất Hạnh dịch)

Viết xong, Ngài buông bút ngồi thẳng an nhiên thị tịch, pháp lạp được 63 hạ, tuổi đời thọ 81 năm. Mộ tháp xây dựng tại xứ Cửa Hóa.

Ngày lành tháng 5, mùa hạ năm Tân Mùi (1931) năm thứ 6 triều Bảo Đại.

Cư sĩ Hồng Cao người trong hoàng tộc, tắm gội nước thơm cung kính vẽ.

Mộ tháp Hòa thượng Nguyên Thiều tại Huế

---

(1) Trên tiếu tượng ghi năm Ất Tỵ (1665), Tổ sư Nguyên Thiều sang nước Việt do bị khắc nhầm, đúng ra là năm Đinh Tỵ (1677).

(2) Quy Ninh nay là Quy Nhơn - Bình Định.

(3) Phú Xuân - Thuận Hóa nay là Thừa Thiên Huế.