TÂM THỨC PHẬT PHÁP CỦA NGƯỜI DÂN XỨ NGHỆ

TÂM THỨC PHẬT PHÁP CỦA NGƯỜI DÂN XỨ NGHỆ

TS. NGUYỄN HỮU NGUYÊN 

 

Chùa Gám (Nghệ An)

Khi viết bài tham luận hội thảo “Phật giáo xứ Nghệ, quá khứ hiện tại và tương lai”, tôi chọn chủ đề: “Phật pháp bất ly thế gian giác” để nói về cảm nhận sức sống văn hóa phật giáo xứ Nghệ. Thực ra những điều viết trong bài ấy mới chỉ là nhận thức lý tính khi đọc lịch sử phật giáo xứ Nghệ mà chưa hề gặp trực tiếp những phật tử của xứ này để cảm nhận …cho đến khi chúng tôi được đến thành phố Vinh.

Chiều hôm ấy, khi đến sân bay Vinh, chúng tôi đã thấy nhiều chiếc xe  cắm cờ Phật giáo đang đợi đón các đại biểu. Sáng hôm sau, trên đường đến hội trường, chúng tôi thấy rất nhiều người dân mặc áo dài màu lam (y phục của cư sĩ) từ nhiều hướng kéo về.

Chưa đến giờ hội thảo nên tôi và một người bạn tranh thủ ngồi quán cà phê vỉa hè. Ngồi cùng bàn với chúng tôi là mấy người phụ nữ đã lớn tuổi cũng mặc áo lam, nói cười vui vẻ. Thấy vậy tôi bắt chuyện với người lớn tuổi nhất, bà đã gần tuổi 70 nhưng còn rất khỏe mạnh và nhanh nhẹn. Bà kể “chúng tôi ở vùng núi xa lắm, cách hơn trăm cây số, không mấy khi có dịp thế này nên phải sắp xếp việc nhà để đi dự lễ...”... Bà kể về những ngôi chùa rất linh thiêng ở Nghệ An và nhiều tỉnh khác và rồi bảo: “ chú nào muốn sinh con trai, con gái, hay muốn điều gì thì cứ đến những chùa ấy cầu là được… nhưng đến chùa thì phải thành tâm thì cầu mới linh…ai dối trá, Phật biết hết, không dấu được đâu…”. Khi chúng tôi chào để vào hội trường, Bà chúc sức khỏe và nói thêm: “làm việc thì nghĩ đến dân và công tâm nghe…”- có lẽ bà nghĩ chúng tôi là “quan chức” nên dặn thế... Một người dân bình dị nhưng phật pháp rất sâu xa.

Lễ khánh một số hạng mục chùa Gám (Nghệ An)

Sau ngày hội thảo, chúng tôi được đi thăm một ngôi chùa ở Yên Thành, cách thành phố Vinh hơn 60 cây số.

Chùa Gám và đình làng đứng sát nhau, nhìn từ xa như hai căn nhà gỗ thấp và nhỏ. Có lẽ chùa và đình đã được trùng tu nhiều lần, dấu tích cổ xưa nhất còn lưu lại chỉ là những bệ đá đỡ cột và một số chi tiết trạm khắc trên gỗ. Khuôn viên cũ của chùa rất rộng nên khi chùa chưa được phục hồi, địa phương đã xây trường cấp I và trạm xá trong đó. Đến nay địa phương đã giao lại toàn bộ khuôn viên cũ cho chùa. Cách không xa ngôi chùa nhỏ là một hội trường lớn cho hơn ngàn người vừa xây xong để kịp đón lễ Vu lan.

Các Thầy ở chùa Gám kể rằng: đến những ngày lễ hội của Phật giáo, nhân dân trong vùng náo nức, còn chính quyền thì từ huyện đến xã đều tham gia góp sức: ban tuyên huấn cho người treo cờ, kết hoa, công an và xã đội cử lực lượng giữ gìn trật tự…mấy năm nay được mùa, nạn trộm cắp cũng bớt hẳn nên người dân càng vui mừng và tin rằng những điều an lành ấy là do chùa, Phật mang lại cho dân. 

Trên đường ra sân bay, tôi hỏi người lái xe mới biết tất cả những xe biển trắng có cắm cờ phật giáo đều là xe riêng của các phật tử tự nguyện phục vụ miễn phí cho hội thảo và tuần lễ văn hóa phật giáo, chiếc xe chở chúng tôi đi thăm chùa cũng vậy. Tôi hỏi: “giáo hội phật giáo vận động thế nào mà huy động được nhiều xe như thế ?”, người lái xe nói: “đâu cần phải vận động, chỉ thông báo là ai có xe sẽ tự nguyện đóng góp, nhà tôi có hai chiếc đều phục vụ đợt này, có người xin góp xe mà không được vì nhiều quá rồi, phải đợi dịp khác…”.  Tôi nói  “…Thế mà trước đây khi nói về dân xứ Nghệ người ta thường gọi là…”. Tôi chưa nói hết câu, người lái xe đã hiểu nên tiếp lời: “…đó là ngày xưa…bây giờ phật tử xứ Nghệ không còn là dân “cá gỗ” nữa…” Chúng tôi cùng cười vui vẻ.

Tuần văn hóa phật giáo đã cho chúng tôi nhận thức cả bằng lý tính và cảm tính về tinh thần “phật pháp bất ly thế gian giác” của người dân xứ Nghệ.

Tp HCM ngày 23-8-2012