Tấm ảnh đình Hương Nguyện trước tháp Phước Duyên chùa Thiên Mụ

TẤM ẢNH ĐÌNH HƯƠNG NGUYỆN

TRƯỚC THÁP PHƯỚC DUYÊN CHÙA THIÊN MỤ

NGUYỄN ĐẮC XUÂN

 

Là  đệ tử của Hòa thượng Thích Đôn Hậu (từ năm 1956), tôi rất hân hạnh đã tìm  được xuất xứ hòn non bộ cổ Linh Phong (đặt trong vườn bên phải Chánh điện chùa Thiên Mụ) và viết được một cuốn sách nhỏ 400 năm chùa Thiên Mụ (Nxb Thuận Hóa, 2001). Vì có sự quan hệ mật thiết với lịch sử ngôi chùa Việt đầu tiên ở xứ Đàng Trong như thế nên suốt mấy chục năm qua tôi đã dành nhiều thời gian truy tìm hình ảnh đình Hương Nguyện tọa lạc trước tháp Phước Duyên. Ngôi đình ấy đã bị bão năm Thìn (1904) giật sập. Một số vật liệu gỗ nặng còn sót lại được lưu giữ rồi về sau chùa tận dụng dựng nên điện Địa Tạng như ta còn thấy ngày nay.

 

Điện Địa tạng (góc đông nam) .Ảnh Internet

Riêng bộ móng bằng đá xanh vẫn ở vị trí cũ. Từ ấy, bất cứ ai đã có một lần tham quan chùa Thiên Mụ đều đã đặt chân lên đó.

Sau năm 1975, có lần được hầu chuyện Hòa thượng Thích Đôn Hậu, tôi thưa:

- Bạch ôn, con muốn biết hình ảnh đình Hương Nguyện như thế nào, nhưng khó quá! Theo ôn...?

Hòa thượng dạy rằng:

- Đình bị bão năm Giáp Thìn (1904) giật sập, năm sau Ất Tỵ (1905) thầy mới ra đời, làm sao thầy biết được. Lúc đó, máy chụp hình chưa phổ biến nên ngoài người Pháp, người Việt mình không mấy ai có. Con là nhà nghiên cứu hãy cố gắng tìm giúp chùa. Nếu tìm được hình ảnh cũ đình Hương Nguyện, mình có thể xây dựng lại được.

 

Chùa Thiên Mụ xuất hiện đầu thế kỷ XX lúc còn đình Hương Nguyện. Bưu ảnh cũ.

Thực hiện lời dạy của Hòa thượng bổn sư, qua nhiều phương tiện, ở trong nước và nước ngoài tôi đã có một bộ sưu tập ảnh chùa Thiên Mụ qua các thời kỳ. Trong số những ảnh cũ nhất xuất hiện từ đầu thế kỷ XX, nhìn kỹ một vài tấm ảnh chụp xa ta thấy lờ mờ một mảng đen có thể nghĩ đó là mái đình Hương Nguyện.

Chính cái mảng đen lờ mờ ấy đã ấn vào tâm trí tôi  ý tưởng “Đã có ảnh chụp xa thì thế nào cũng có ảnh chụp gần!”.

Hy vọng như thế, nhưng trong thực tế thì vẫn mù mịt.

Vừa qua, Ban biên tập tập san Liễu Quán (số 2/Tháng 5- 2014) thực hiện số chuyên đề Quốc tự Thiên Mụ đã yêu cầu tôi cung cấp những ảnh quý về chùa Thiên Mụ. Để có thể gởi cho tập san Liễu Quán được nhiều hình ảnh quý hiếm nhất, tôi gởi  e-mail cho các bạn thường trao đổi thông tin hình ảnh về triều Nguyễn và Huế xưa ở Pháp, nhờ họ giúp thêm. Nhưng chờ mãi không được hồi âm, tôi đành phải gởi cho tập san Liễu Quán một số ảnh cũ quý hiếm trong bộ sưu tập của tôi và đã được Tập san sử dụng (tại các trang 4 & 44).

Bất ngờ, ngay khi tập san Liễu Quán chuyên đề Quốc tự Thiên Mụ ra đời thì tôi nhận được e-mail của người bạn ở Lyon (Pháp) gởi kèm theo tấm ảnh đình Hương Nguyện trước tháp Phước Duyên do Marcel Monnier chụp năm 1896. Tấm ảnh chụp cách đây 118 năm (1896-2014) mà rõ, đẹp không khác gì ảnh đen trắng mới chụp cách đây vài chục năm.

Tấm ảnh cho thấy kiến trúc đình Hương Nguyện uy nghi hài  hòa với dãy trụ biểu phía trước và tháp Phước Duyên phía sau. Bộ mái hai tầng, lợp ngói ống lưu ly. Đặc biệt, bộ cửa bằng khóa chia làm ba khoản chạm trỗ rất tinh vi. 

 

Đình Hương Nguyện trước tháp Phước Duyên chùa Thiên Mụ. Ảnh của Marcel Monnier chụp vào khoảng tháng 3-1896, do NĐX sưu tập

Nhận được tấm ảnh đình Hương Nguyện, tôi vui sướng vô cùng. Gần 40 năm sưu tập tư liệu nghiên cứu triều Nguyễn và Huế xưa, tôi chưa bao giờ mừng và vui đến thế. Và tôi nghĩ ở chốn vĩnh hằng Hòa thượng bổn sư của tôi cũng đang chia sẻ niềm vui với tôi.

Xin chia sẻ niềm vui nầy với độc giả Phật học Từ Quang.