BÀI THƠ VIẾT VỀ THIỀU CHỬU, CƯ SĨ THIỀU CHỬU XÚC CẢM

 

TS. ĐINH CÔNG VỸ

 

Phường Đông (1) thuở nhỏ đã cày bừa

Trải bước Đồ Sơn giúp khách mua (2).

"Hoà Ký" thanh cao nhà bán sách (3),

"Lục Hoà" lộng lẫy cõi Tăng già (4).

Bừng tươi "Đuốc Tuệ" muôn hàng báo (5),

Rực chói văn Trần một quyển vua (6).

"Tịnh Liễu" dòng đời soi suốt đáy (7)

Vui trong cảnh khổ (8) chẳng ganh đua!

Vui trong cảnh khổ chẳng ganh đua,

Giống chổi hoa lau (9) sạch rác chùa.

Quang Phổ rèn sư soi sáng chữ,

Thái Nguyên luyện trẻ thấm nhuần mưa.

Chối từ chức lớn vì niên thiếu,

Không nhận tiền to bởi Quốc gia

"Tự điển" (10) một pho truyền vạn thuở,

"Nhòm qua cửa Phật" (11) mở bao la.

"Nhòm qua cửa Phật" mở bao la,

Càng rõ chúng sinh nước mắt nhoà.

Bốn bể bùi ngùi Quan Thị Kính (12)

Một mình thấm thía Nhạc Phong Ba (13)

Gào rung Thác Huống trời lưu luyến,

ấp ủ Gò Thanh đất thiết tha.

Thấm đẫm "tâm thư" (14) hoà huyết lệ,

Cho người sau biết cũng đầm đìa!

         

Chú thích:

(1) Phường Đông Tác (huyện Thọ Xương) Hà Nội nơi sinh của Thiều Chửu

(2) Ông từng bán thuốc và bánh kẹo để kiếm sống ở Đồ Sơn.

(3) Ông mở hiệu sách bình dân ở phố Sinh Từ (nay là phố Nguyễn Khuyến) với tên là "Hoà Ký".

(4) "Hoà Ký" lấy phương châm "Lục Hoà" (6 điều hợp trong giới Tăng già của Phật giáo).

(5) Ông làm quản lý và là cây bút quan trọng của báo "Đuốc Tuệ", cơ quan ngôn luận của Hội Phật giáo Bắc Kỳ.

(6) Ông dịch và cho in "Khoá hư lục" tác phẩm của vua Trần Thái Tông.

(7) "Tịnh" là trong sạch, "Liễu" là hiểu biết, Tịnh Liễu là tên hiệu của ông.

(8) "Lạc Khổ" và "Thiều chửu" là tên hiệu của Cư sĩ Nguyễn Hữu Kha.

(9) Nghĩa của tên "Thiều Chửu".

(10) (11) (12) Là tên các tác phẩm của Thiều Chửu.

(13) Nhạc Phi anh hùng đời Nam Tống ở Trung Quốc bị gian tặc Tần Cối hãm hại ở Phong Ba Đình.

(14) Tâm thư tuyệt mệnh của Thiều Chửu gửi Hồ Chủ Tịch.

 

---

Ghi chú: Bài này được đăng lại trên Tuyển tập thơ Đường đầu thế kỷ XXI, Nhà xuất bản Văn hoá Dân tộc, năm 2003.