CHUYỆN PHẬT KỂ MŨI TÊN THỨ HAI

 

HT. THÍCH THIỆN ĐẠO

 

 

Trong kho tàng văn hóa Phật giáo, những mẫu chuyện ngắn gọn để minh họa, để ẩn dụ, để khai thị cho chúng sanh những nội dung cốt lõi của giáo pháp, được bàn bạc khắp tam tạng thánh giáo. Đức Phật được tôn xưng là nhà văn hóa vĩ đại, nhà giáo dục vì nhân sinh, vì những gì Ngài đã giảng dạy đều hướng về con người, xây dựng một con người hoàn hảo về nhân cách và trí tuệ.

Một nhân cách không hoàn hảo, sẽ dẫn đến tha hóa, thiếu văn hóa, không biết cảm thông với người khác, và dễ rơi vào tàn ác, vô nhân đạo. Một con người thiếu trí tuệ, tức là thiếu sáng suốt, không tự chủ, không có khả năng tư duy chân chính, dễ rơi vào tà kiến cố chấp, luôn luôn đề cao tự ngã, hậu quả là đời đời kiếp kiếp bị đau khổ, bị lầm đường lạc lối, bị trầm luân đọa lạc.

Một hôm, tại Tinh xá Kỳ Hoàn, Đức Thế Tôn đã ân cần trao đổi với đại chúng một pháp thoại. Và sau đây là câu chuyện ngắn gọn sâu sắc mà Đức Phật đã từng kể.

“Này các Tỳ kheo, có một người bị người khác bắn một mũi tên trúng trên thân, người này đau đớn rên la. Những người chung quanh đề nghị nhổ mũi tên, rồi đưa nạn nhân đến bác sĩ để chữa trị vết thương. Nạn nhân cương quyết phản đối cách giải quyết này. Ông ta không cho nhổ mũi tên, không chịu đưa đến bác sĩ, mà nhất quyết phải biết cho rõ: Ai là thủ phạm bắn mũi tên? Người đó ở đâu? Tên họ là gì? Tại sao phải bắn mũi tên? Mũi tên được làm bằng gì? Có tẩm thuốc độc hay không? vân vân và vân vân.

- Này các Tỳ kheo, yêu sách của nạn nhân có hợp lý không? Có thực tế không? Có thuận pháp hay không?

Thay vì, việc cần gấp trước mắt là phải nhổ mũi tên ra, rồi đưa nạn nhân đến bác sĩ chữa trị, vết thương sẽ lành, nạn nhân hết đau đớn. Ngược lại, nếu theo yêu cầu của nạn nhân, phải tìm cho ra người bắn tên, quê quán, tên họ, nguồn gốc mũi tên, rồi mới chịu đi chữa trị, thì liệu nạn nhân có còn sống được không, hay đã tử vong trước khi biết rõ các yêu cầu nêu trên.

- Này các Tỳ kheo, các Thầy nghĩ thế nào? Nếu nạn nhân bình tĩnh sáng suốt, vì sự an nguy của tánh mạng, trước hết phải lo điều trị vết thương, rồi sau đó tìm hiểu điều tra cũng chưa muộn. Các Thầy nên biết rằng, mũi tên bắn vào cơ thể chỉ gây ra cái đau trên cái thân xác và cái đau này có thể chữa lành nhanh chóng nếu đúng phương pháp. Đây là vết thương vật lý, vết thương này không âm ỉ, không kéo dài, chỉ có đau nhức chứ không có đau khổ.

Ngược lại, khi bạn tạo ra mũi tên thứ hai, tức là mũi tên về tâm lý. Mũi tên này khi cắm sâu vào tâm bạn, nó tạo nên cảm giác đau khổ, khó chịu, khó quên, tức giận, muốn trả thù, và như thế vết thương tâm lý sẽ rất khó lành trong trường hợp này.

- Này các Tỳ kheo, cũng tương tự như thế, cuộc sống bây giờ có quá nhiều mũi tên bắn vào các Thầy. Nếu không sáng suốt, không tự chủ, không biết sử dụng đúng pháp chữa trị, các Thầy sẽ bị tàn phế, có thể đưa đến tử vong.

Còn như các Thầy sáng suốt, biết sử dụng đúng pháp, thì có thể giới hạn sự tác hại của các mũi tên phiền não, sanh tử, các Thầy có thể bình an giữa muôn trùng sóng gió.

Các Thầy hãy luôn luôn tinh tấn, tỉnh giác trước mọi trở ngại để đạt được sự giải thoát tối hậu trong ngôi nhà chánh pháp. Chừng nào các thầy còn chấp trước, còn ôm ấp, còn bị trói buộc vào các cảm thọ như được mất, hơn thua, thương ghét, thù hận…, thì chừng đó các Thầy vẫn còn trói buộc, phiền não, bất an. Cuộc sống luôn luôn hiện diện hai trạng thái đối lập trên nền tảng chấp thủ, thị phi, nhơn ngã, bỉ thử.

Buông bỏ không dính mắc là pháp hành tối ưu, mau đạt được an lạc tịch tịnh, là con đường an ổn nhất dẫn đến Niết Bàn vô trụ. Sẽ thật hoài công phí sức, nếu trong khi đang thực hành hạnh viễn ly, mà trong lòng còn chứa đầy hỉ, nộ, ái, ố, cố chấp, bảo thủ, là những độc tố của mũi tên sanh tử.

Kinh Kim Cang nói: “Ưng vô sở trụ nhi sanh kỳ tâm”. Câu này nhằm khai thị rằng: Đừng bao giờ để tâm bị vướng vào trạng thái, âm thanh sắc tướng nào, vì tất cả đều giả tướng, không chắc thật. Các Thầy hãy để tâm ở trạng thái vô chủ, nghĩa là thênh thang, bất động như Kinh Bát Nhã đã diễn tả. “Bất cấu, bất tịnh, bất tăng, bất giảm…”.

Tóm lại, các Thầy phải luôn luôn tư duy sâu sắc, quán niệm tinh tế để nhận diện mũi tên thứ hai: Nó vô hình, vô tướng, biến thái nguy hiểm, có thể ngấm sâu, bám chặt, nhiễm độc, hủy hoại nhiều thiện pháp trong các Thầy ngay ở hiện tại, và cả tương lai lâu dài nữa”.