CƯ SĨ CHÁNH TRÍ MAI THỌ TRUYỀN

TẤM GƯƠNG MÔ PHẠM

CHO GIỚI CƯ SĨ PHẬT GIÁO NGÀY NAY

 

NGUYỄN THIỆN ĐỨC

 

 

Trong hành trình đời sống và tu học, bên cạnh hành trang kiến thức và giáo lý, chúng ta cần có một tấm gương mô phạm để nương theo, để hướng đến, để an ủi lúc gặp chướng duyên và để gửi gắm niềm tin vào sự thành tựu. Duyên lành còn đủ, chúng tôi may mắn được hướng đến tiếp cận và tìm hiểu hành trạng của Cụ cư sĩ Chánh Trí - Mai Thọ Truyền: một hình ảnh sinh động về một nhân sĩ trí thức hòa quyện trong một cư sĩ Phật giáo thuần thành là tấm gương mô phạm cho giới cư sĩ Phật giáo ngày nay. Từ hành trạng của Cụ, chúng tôi nhận thấy có ba giá trị cốt lõi có thể áp dụng ngay vào đời sống cũng như việc tu học của người cư sĩ, đó là: tinh chuyên, hữu trách và nhân văn.

Trong hình ảnh một nhân sĩ, khi đi học, Cụ là một học trò siêng năng, cần mẫn trong học tập nên tích lũy được một nền tảng kiến thức thực học vững vàng đồng thời có kết quả học tập, thi cử tốt đáp ứng những yêu cầu của xã hội cũng như làm tốt những cương vị đảm nhiệm; Khi làm việc, Cụ hăng say với công việc, lắng nghe đồng sự, trau dồi năng lực nhưng cũng sẵn sàng chuyển giao, từ chối những việc mà bản thân không chuyên nghiệp cho giới chuyên môn nên Cụ luôn có những bước tiến thoái phù hợp với năng lực bản thân và biến động của thời cuộc. Cụ luôn là một người có trách nhiệm với bản thân, gia đình và xã hội: một học sinh ưu tú, một vị quan liêm khiết, thương dân, một công chức chuyên nghiệp, mẫn cán, một nhân sĩ cống hiến cho đất nước…Từ tinh thần và hành động có trách nhiệm, vị trí trước trở thành nền tảng cho vị trí sau của Cụ nên ở mọi vai trò phụ trách thì Cụ luôn chủ động và hoàn thành xuất sắc nhờ vào thực học khi tương tác với thực tế đã thành thực tài.

Trong hình ảnh là một cư sĩ, khi chưa gặp chân sư và quy y Tam bảo, Cụ luôn tìm cho mình sự hiểu biết chân thật chứ không chấp nhận đức tin theo truyền thống gia đình hay xu hướng cộng đồng; Khi đã gặp được ân sư, Cụ đã nhiệt thành cầu học Chánh pháp, chí tâm quy y Tam bảo, quyết tâm thực hành Phật sự; Khi đã tinh thông Phật học và thực hành tăng tấn, Cụ đã khởi xướng và tham gia vào công cuộc truyền bá giáo lý Phật đà, xây dựng và bảo vệ tổ chức Phật giáo; Trước mọi chướng duyên, Cụ luôn sáng suốt xác định nguyên nhân nên xử lý uyển chuyển mà cương quyết vì sự phát triển trong sáng của Phật giáo và thịnh vượng của dân tộc. Cụ luôn ý thức trách nhiệm của cư sĩ với Tam bảo nên tự thân luôn tu hành tinh tấn, trì giới nghiêm mật đồng thời hoạt động công tác Phật sự không mệt mỏi; huy động nguồn lực để phục vụ việc truyền bá Chánh pháp; dấn thân đấu tranh để bảo vệ Đạo pháp; kiến tạo di sản để làm cơ sở lâu bền cho Phật giáo và đất nước trong tương lai.

Với sự tinh chuyên và hành động hữu trách của mình, Cụ là một nhân sĩ cống hiến cho lợi ích dân tộc và đất nước, một cư sĩ tận hiến trong công cuộc bảo vệ và phát triển Phật giáo. Cụ đã sống và làm việc bằng một tinh thần cao thượng vì “trên để đáp đền ơn Tam bảo - dưới vì lợi lạc của quần sinh”, nên không chỉ từ những hoạt động thưở sinh thời mà cả những di sản để lại cho đời và cho đạo của Cụ đều thấm đẫm một tinh thần nhân văn sâu sắc. Uy tín của Cụ trong đời sống tạo điều kiện thuận lợi cho việc làm Phật sự, hoạt động Phật sự làm cho đạo đức và uy tín của Cụ càng lan tỏa. Cụ trở thành cầu nối tiêu biểu giữa chư Tăng và đại chúng; giữa đạo pháp và đời sống. Những cống hiến vật chất cũng như tinh thần của Cụ vừa mang tính thực tế, vừa mang hơi thở của thời đại đồng thời cũng mang tính biểu tượng, tính mô phạm cho hậu thế.

Cụ cư sĩ Chánh Trí - Mai Thọ Truyền là tấm gương tiêu biểu của người cư sĩ của Phật giáo Việt Nam thời cận hiện đại và hiện đại. Những bài học từ hành trạng và tác phẩm của Cụ mang một giá trị thực học và thực hành quan trọng cho bất kỳ ai trên bước đường muốn trở thành một trí thức chân chính và một cư sĩ thuần thành của đất nước và Phật giáo Việt Nam. Cụ đã sống, làm việc, tu học, cống hiến…trước mọi biến thiên của thời cuộc từ sự kết hợp hoàn hảo của một nhân sĩ và cư sĩ. Cụ là một hình ảnh tiêu biểu cho sự hòa hợp thành công của giáo lý Phật đà và tinh thần yêu nước, thương dân của dân tộc Việt Nam qua hàng nghìn năm lịch sử. Ngày nay, trước những biến động của thời đại từ đại dịch toàn cầu đến chiến tranh khu vực cục bộ, sự suy thoái đạo đức truyền thống của một bộ phận xã hội trước sự phát triển vũ bão của phương tiện truyền thông, những giá trị cốt lõi của dân tộc bị xói mòn, những nguyên tắc tu học của cư sĩ bị thách thức…, người cư sĩ hiện nay cần tìm hiểu về hành trạng của các bậc tiền nhân như Cụ cư sĩ Chánh Trí để có một tấm gương mô phạm giúp chúng ta chủ động đi qua những sóng gió của cuộc sống và thử thách trong hành trình tu học. Từ đó, chúng ta vẫn là chính mình, trọn vẹn với những giá trị cốt lõi tốt đẹp của dân tộc và những tinh hoa giáo lý của Đức Thích Tôn đã trao truyền. Những thông tin thể hiện trong bài viết này mang tính chủ quan của tôi về hành trạng của Cụ cư sĩ, tôi rất mong có những nghiên cứu chuyên sâu để phác họa thành công hình ảnh của Cụ để là tấm gương thân giáo cho giới cư sĩ mà nhất là cư sĩ trẻ trong thời đại ngày nay.