LỜI GIỚI THIỆU

 

TS. NGUYỄN QUỐC TUẤN

 

Trong sự phát triển của Phật giáo Việt Nam thế kỷ XX, phong trào chấn hưng Phật giáo có một vị trí và vai trò hết sức quan trọng. Sự xuất hiện và phát triển của phong trào này, với sự đổi mới nghiên cứu, lý giải kinh điển và giáo lý của Phật giáo; đổi mới nội dung, hình thức và quy mô đào tạo Tăng tài; đổi mới tổ chức và cơ chế vận hành của Giáo hội, v.v... Tất cả những điều đó ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển của Phật giáo Việt Nam thế kỷ XX, và không còn nghi ngờ gì nữa, còn để lại dấu ấn rõ nét trong tình hình Phật giáo Việt Nam hiện nay.

Phong trào chấn hưng Phật giáo khởi phát từ năm 1920 trên khắp cả nước, chúng ta thấy có ba trung tâm là Nam Bộ, Huế và Hà Nội. Nhưng vấn đề có thể gây tranh luận là ý tưởng chấn hưng khởi đi từ đâu trong ba trung tâm lớn đó? Ai là người khởi xướng phong trào này? Chúng ta không thể làm khác gì hơn là bám vào lịch sử do chính các sử gia trong Phật giáo thống nhất nhìn nhận. Cố nhiên, để biết được hết các cuốn giáo sử không phải là chuyện dễ làm, song cũng không đến nỗi quá thiếu để biết được sự thống nhất công nhận đó ở những điểm nào. Nếu như thế thì không nghi ngờ gì, ý tưởng chấn hưng trước hết bùng cháy ở Nam Bộ với vai trò quan trọng của Hòa thượng Khánh Hòa. Mục tiêu của phong trào không chỉ dừng lại ở việc chấn hưng Phật giáo Việt Nam, mà còn góp phần giữ gìn bản sắc truyền thống dân tộc, đấu tranh đòi lại chủ quyền và thoát khỏi ách nô dịch thực dân Pháp. Kết quả rất đáng kể mà phong trào chấn hưng Phật giáo đạt được gắn liền với tên tuổi của nhiều nhân vật Phật giáo nổi tiếng, mà một trong số đó là Hòa thượng Khánh Hòa, với vai trò là người khởi xướng phong trào, bắt đầu ở khu vực Nam Bộ, sau lan tỏa ra khắp ba miền của đất nước thời kỳ đó.

Với tất cả tình cảm, lòng biết ơn sâu sắc đối với những danh tăng Việt Nam thế kỷ XX có nhiều đóng góp với đạo pháp và dân tộc, trong đó có Hòa thượng Khánh Hòa, người khởi xướng phong trào chấn hưng Phật giáo ở Việt Nam, Viện Nghiên cứu Tôn giáo thuộc Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam phối hợp vớiViện Nghiên cứu Phật học Việt Nam, đồng tổ chức Hội thảo khoa học Hòa thượng Khánh Hòa và phong trào chấn hưng Phật giáo ở Việt Nam (tại TPHCM, ngày 15-6-2017); sau đó, kết hợp với Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam tỉnh Bến Tre tổ chức Hội thảo khoa học Hòa thượng Khánh Hòa với phong trào chấn hưng Phật giáo Việt Nam và truyền thống Bến Tre (tại Bến Tre, ngày 19-10-2017). Cả hai lần hội thảo là một dịp để các nhà nghiên cứu trong và ngoài Giáo hội Phật giáo Việt Nam hội tụ nhằm đánh giá một cách khoa học và khách quan về các nhân vật Phật giáo nổi tiếng, nhất là Hòa thượng Khánh Hòa, đối với phong trào chấn hưng Phật giáo; các phương diện tiêu biểu của phong trào chấn hưng Phật giáo ở Việt Nam; bài học kinh nghiệm của phong trào chấn hưng Phật giáo đối với Giáo hội Phật giáo Việt Nam hiện nay, cũng như truyền thống của vùng đất đã hun đúc nên những con người góp phần làm rạng danh quê hương, đất nước.

Nay, những tham luận từ hai hội thảo trên được biên tập, in thành sách, phát hành rộng rãi, chúng tôi rất hoan hỉ việc làm này và chân thành giới thiệu cùng bạn đọc.