MÙA XUÂN VIẾNG CHÙA, NHỚ THẦY QUẢNG ĐỨC

VÀ CHƯ VỊ XẢ THÂN VÌ ĐẠO PHÁP

 

NHUẬN NGHI

 

 

Từ ngọn lửa thiêng tự thiêu…

Một trích đoạn trong sách "Việt Nam Phật Giáo Sử Luận", tập III, Nguyễn Lang, nhà xuất bản Lá Bối San Jose USA 1993 ghi: "...Vị thiền sư ngồi tự thiêu ở ngã tư Phan Ðình Phùng-Lê Văn Duyệt tên là Thích Quảng Ðức, sáu mươi bảy tuổi, trú trì chùa Quan Âm ở Gia Ðịnh. Trong tư thế kiết già, tay bắt ấn Cam Lộ, ông ngồi vững như một pho tưọng đồng trong khi ngọn lửa cháy lên cao gần bốn thước, phủ trọn cả thân hình ông. Ðó là vào khoảng giờ Ngọ ngày 11 tháng 6 năm 1963.

Lửa cháy trước con mắt kinh ngạc của những ký giả và nhiếp ảnh gia quốc tế. Lửa cháy trước niềm xót thương và lòng kính cẩn của quần chúng có mặt tại đó. Xe cộ dừng lại cả, và mọi người đến vây quanh cảnh tượng hào hùng chưa từng thấy xảy ra ở thủ đô Sài Gòn. Mười lăm phút sau, nhục thân của thiền sư ngã xuống; tiếng kêu khóc của quần chúng vang lên, nức nở. Vài giờ đồng hồ sau, hình ảnh và tin tức thiền sư Quảng Ðức tự thiêu đã tràn ngập trên hệ thống truyền hình và báo chương quốc tế. Nhật báo nào cũng đăng hình thiền sư tự thiêu ở trang đầu với tiêu đề lớn. Thế giới chấn động, dồn hết sự chú ý về phía trời Ðông Nam Á. Không một ai trên trái đất còn giữ thái độ hờ hững về cuộc tranh đấu của Phật tử Việt Nam", đã nói tầm vóc và bản lĩnh thiền định tuyệt vời của nhà sư đắc đạo.

Sau ngày 11 tháng 6 năm 1963, tin thầy Thích Quảng Đức tự thiêu tại ngã tư Phan Đình Phùng - Lê Văn Duyệt lan nhanh đến các nơi. Lời đồn linh thiêng về quả tim bất diệt của thầy được nói đến nhiều nhất, và không ai có thể giải thích được vì sao quả tim không cháy rụi như các bộ phận khác, kể cả xương coi như là rắn chắc nhất. Mẹ tôi rất mộ đạo và khẳng định là thầy vì đạo pháp thiêu thân, chắc chắn đạt Bồ tát hay đã thành Phật, nên quả tim bất diệt. Tôi ngưỡng mộ thầy Quảng Đức và nhớ mãi câu chuyện tự thiêu và các cuộc biểu tình mà tôi chứng kiến.

Nghiên cứu lịch sử thấy rõ thêm mối quan hệ chặt chẽ của phong trào Phật giáo với công cuộc kháng chiến giành độc lập, thống nhất nước nhà của toàn dân tộc ta. Như vậy, đạo Phật thêm một công nghiệp đồng hành với sự tồn vong của đất nước, mang lại vinh quang cho đạo pháp, cho các vị tăng lữ và Phật tử kháng chiến trên khắp các mặt trận, trong đấu tranh trực diện với quân thù. Sự hậu thuẫn cua Phật giáo đối với lực lượng cách mạng miền Nam diễn ra dưới nhiều hình thức: ra tuyên ngôn, kháng nghị, tổ chức biểu tình, tự thiêu, nuôi giấu cán bộ tham gia kháng chiến rất phổ biến ở khắp các tỉnh… đã tiếp thêm sinh lực cho công cuộc đấu tranh lên án Mỹ, đuổi Mỹ, kêu gọi hòa giải mà thực chất là góp phần lật đổ chế độ tay sai, bán nước, hại dân, từng lúc đàn áp Phật giáo…

Lập Đài tưởng niệm Bồ tát Quảng Đức

 

 

Ngày 18-9-2010, Tượng đài Bồ tát Thích Quảng Đức sau thời gian dài xây dựng đã chính thức được khánh thành. Đây được xem là một trong những công trình đẹp nhất của thành phố xét về góc độ mỹ thuật, được thực hiện để tưởng nhớ và ghi ân bậc chân tu khả kính đã hiến trọn đời mình cho Đạo pháp và Dân tộc. Lễ khánh thành hoành tráng, có mặt đủ các vị lãnh đạo TPHCM, chư tăng, Phật tử và đông đảo quần chúng ngưỡng mộ.

Thời gian thi công công trình này hơn 2 năm, tôi vẫn hàng ngày đi ngang nơi này để đến nơi làm việc. Khoảng đất giá trị lớn của trung tâm quận 3 đối diện với UBND quận là một cây xăng đang phát tài. Khi giải tỏa, tôi được nghe là để mở Trường Đại học Phật giáo, song tôi hoài nghi vì địa điểm hẹp, với lại Phật giáo đã có nhiều Học viện ngang tầm đại học, chen vào nơi đắc địa kinh doanh chẳng có nghĩa gì. Rồi rõ dần mục đích khi tượng thầy Quảng Đức trong vòng lửa bủa quanh được đưa vể quảng trường, lòng tôi mừng vui khó tả, thán phục người đề xuất làm quần thể tưởng niệm không riêng vì thầy Quảng Đức mà cả một biểu tượng của cao trào đấu tranh của Phật giáo yêu nước 1963; đồng thời hết sức hoan nghênh chính quyền đương nhiệm đầu tư cho công trình có tầm cỡ quốc gia này.

Chùa Xá Lợi, nơi hội tụ những bậc xả thân vì đạo pháp

 

Ảnh các chư Tăng, Ni tự thiêu trước ngày xảy ra đảo chánh
chống TT Diệm trưng bày trong chùa Xá Lợi (28-9-1963)

 

Theo Hòa thượng Thích Đồng Bổn trong bài “Lịch sử chùa Xá Lợi văn hóa và truyền thống” (http://chuaxaloi.vn/thong-tin/chua-xa-loi-dia-chi-van-hoa-va-lich-su/300.html): “Nơi đây từng là trụ sở của Ủy ban Liên phái Bảo vệ Phật giáo trong cuộc đấu tranh đòi bình đẳng tôn giáo, chống chế độ kỳ thị tôn giáo, độc tài gia đình trị Ngô Đình Diệm. Ủy ban Liên phái được thành lập vào ngày 25.5.1963 và hoạt động đến tháng 01.1964 thì chấm dứt vai trò lịch sử.

Ngày 11.6.1963 một cuộc tuần hành xuất phát từ chùa Phật Bửu đi đến ngã tư Lê Văn Duyệt - Phan Đình Phùng và dừng lại đây. Hòa thượng Thích Quảng Đức đã thắp lên ngọn đuốc tự thiêu thân, cầu nguyện cho đạo pháp trường tồn và chính quyền nhà Ngô thức tỉnh. Nhục thân của Ngài được đưa trở về chùa Xá Lợi quàn tại đây một tuần trước khi đưa đi hỏa táng, còn lại quả tim bất diệt ấy được đưa về thờ phụng tại chùa Xá Lợi trong suốt cuộc đấu tranh cho đến lúc thành công.

Ngày 20.8.1963 chính quyền Diệm ra đòn ác liệt cuối cùng nhằm triệt tiêu Phật giáo trong trận tấn công vào chùa Xá Lợi vào lúc nửa đêm rạng sáng ngày 21.8. Khoảng 200 người thuộc lực lượng đặc biệt đã tấn công vào chùa trong sự chống cự quyết liệt của Tăng ni cố thủ bảo vệ những vị lãnh đạo tối cao của Ủy ban Liên phái, chúng lật đổ bàn thờ Bồ tát Quảng Đức, đập phá tất cả và tấn công lên chính điện, bị ngăn chặn bởi chướng ngại vật, chúng đã liệng nhiều lựu đạn cay, đánh đập dã man Tăng chúng. Sau một giờ ngăn cản, nhiều vị bất tỉnh, chư Tăng kiệt sức không còn đủ sức chống cự, chúng phá cửa lục soát các tăng phòng bắt còng tay chư tôn đức lãnh đạo và tất cả Tăng chúng. Trong đêm đẫm máu ấy có khoảng 250 vị Tăng ni đã bị bắt. Chùa Xá Lợi bị tàn phá tan hoang. Tượng Phật Thích Ca tại chính điện cũng bị xâm phạm.

Sự sụp đổ của chính quyền Ngô Đình Diệm trong cuộc chính biến ngày 01.11.1963, chấm dứt một chế độ mất lòng dân, coi thường đạo lý.

Từ ngày 31.12.1963 đến ngày 04.01.1964 khai mạc đại hội tại chùa Xá Lợi để soạn thảo ra Hiến chương Phật giáo và thành lập Giáo hội Phật giáo Việt Nam thống nhất”.

Những trích dẫn chọn lọc trên đây nêu bật vị trí và vai trò của chùa Xá Lợi, một di tích lịch sử văn hóa, lịch sử đấu tranh của Phật giáo Sài Gòn trước đây; nay là nơi đảnh lễ mười phương chư Phật và Bồ tát, nơi tu học Phật pháp… Đặc biệt, nơi chùa Xá Lợi luôn tưởng niệm nhiều Hòa thượng, Đại đức và cư sĩ xả thân vì đạo pháp, không ngừng phát huy tinh thần hoằng pháp vị tha.

Ngày Xuân viếng chùa, tưởng niệm tâm linh đến các chư vị tiền bối khả kính vậy.