NHỮNG NHÀ HIỆN ĐẠI HÓA PHẬT GIÁO ĐÔNG VÀ TÂY

 

JO ADETUNJI - The Conversation UK
THÍCH NỮ LỆ NGHIÊM dịch

 

 

Đầu tiên, tôi phải vượt qua giả định ban đầu rằng Phật giáo hiện đại là một hiện tượng thuần túy của phương Tây. Trên thực tế, nó đã xuất phát ở phương Đông, khi các nước châu Á đang vật lộn với chủ nghĩa thực dân và ảnh hưởng của các nhà truyền giáo Thiên Chúa giáo.

Vào thế kỷ 19, các nhà sư có tầm nhìn xa trông rộng đã tìm cách đưa triết lý và thiền định Phật giáo ra bên ngoài các bức tường của tu viện, đưa tôn giáo đến gần hơn với người dân, giống như những nhà cải cách Tin lành đã làm với Cơ Đốc giáo ở châu Âu.

Đồng thời, các học giả phương Tây và những người tìm kiếm tâm linh đã nhìn thấy trong các văn bản cổ xưa một tôn giáo phi thần học - niềm tin rằng dù có tồn tại hay không, các vị thần cũng không ảnh hưởng gì đến cách chúng ta nên sống cuộc của mình. Vì nó tập trung vào một con người phàm trần chứ không phải Chúa, do đó nó tương thích với tính hợp lý hiện đại.

Một mặt, tất cả những nhà phục hưng này chắc chắn đã biến đổi Phật giáo, khiến nhiều Phật tử không thể nhận ra nó. Họ đã phát minh ra một vị Phật mới, hiện đại, không còn gắn liền với một vũ trụ tái sinh, nhiều thiên đường và địa ngục, ma quỷ và thần thánh. Việc kể lại tín ngưỡng Phật giáo của họ đã cắt bỏ những yếu tố siêu nhiên đó, hoặc biến chúng thành những biểu tượng tâm lý hơn là sức mạnh thực sự.

Tuy nhiên, người ta có thể lập luận rằng Phật giáo đã được biến đổi nhiều lần khi truyền bá từ Ấn Độ đến phần còn lại của châu Á qua nhiều thế kỷ. Những nỗ lực của những người theo chủ nghĩa hiện đại hóa này là nỗ lực mới nhất trong một chuỗi dài các nỗ lực tái cấu trúc truyền thống.

Những gì tôi tìm thấy, thay vì một câu trả lời hoặc là một dàn những nhân vật quyến rũ tạo nên Phật giáo hiện đại. Nhà sư người Miến Điện thế kỷ 19, Ledi Sayadaw đã đi khắp đất nước để giảng dạy thiền định và thành lập các nhóm nghiên cứu. Các hình thức thiền Vipassana mà ông khởi xướng là bản thiết kế chi tiết cho các kỹ thuật vẫn được tìm thấy trong các khóa học và sách hướng dẫn trên khắp thế giới ngày nay.

Cựu chiến binh nội chiến người Mỹ Henry Steel Olcott và quý tộc Nga émigré Madame Helene Petrovna Blavatsky, cùng nhau du hành đến Ceylon (Sri Lanka ngày nay) và tham gia cuộc đấu tranh ở đó chống lại các nhà truyền giáo Thiên Chúa giáo.

Sách Giáo lý Phật giáo của Olcott là tiền thân của những người ủng hộ Phật giáo hoàn toàn thế tục ngày nay, trong khi những cuốn sách thần bí của Blavatsky kể về một hội kín cổ xưa có trụ sở tại Tây Tạng. Tác phẩm của cô gợi nhớ đến một số ý tưởng thời đại mới ngày nay, cũng như truyện tranh viễn tưởng nổi tiếng như loạt phim Dr Strange của Marvel, với nhân vật Ancient One, một phù thủy đến từ vùng đất bí mật trên dãy Himalaya. Olcott, Blavatsky và các tu sĩ Tích Lan chắc hẳn đã có những cuộc trò chuyện kỳ lạ và hấp dẫn.

Cuộc diễu hành của các nhân vật có sức lôi cuốn vẫn tiếp tục cho đến ngày nay, với vị hòa thượng người Việt Nam vừa mới qua đời Thích Nhất Hạnh, người cùng với Jon Kabat-Zinn đã giúp biến chánh niệm trở thành một từ ngữ quen thuộc trong gia đình.

Thay vì kiểm tra tính xác thực của Phật giáo hiện đại, câu chuyện thú vị hơn là làm thế nào mà nhiều người khác nhau lại thành lập các trường phái về đức tin, triết học và tâm lý học Phật giáo dựa trên những cuộc đấu tranh cá nhân của họ, hoặc những cuộc đấu tranh xã hội của họ với bạo lực, bất công và tinh thần lan rộng. các vấn đề sức khoẻ. Và làm thế nào một số người trong số họ sau đó trở thành những nhân vật, người nổi tiếng và biểu tượng lớn hơn ngoài đời thực.

Bài báo gần đây của tôi về bộ phim Spike Jonze năm 2013 Her lập luận rằng nhân vật chính AI quái gở Samantha, do Scarlett Johansson lồng tiếng, là một nhân vật giống Đức Phật, hướng đến một tương lai nơi AI vượt qua giới hạn của suy nghĩ và trải nghiệm thông thường.

Thật thú vị khi Jonze lấy khái niệm giác ngộ của Phật giáo làm hình mẫu cho tương lai hư cấu này, nơi máy móc của chúng ta vượt qua khả năng nhận thức của chúng ta. Nó cho thấy sự liên quan liên tục của những hiểu biết sâu sắc của Đức Phật đối với những vấn đề và thách thức mà chúng ta phải đối mặt hôm nay và sẽ gặp phải trong tương lai.

Hành trình tìm hiểu lý do tại sao Phật giáo lại có ý nghĩa rất quan trọng đối với thế giới hiện đại cũng dẫn đến bộ phim tài liệu dài 14 phút có tên Tại sao lại là Phật giáo bây giờ? Nó theo dõi sự hiện đại hóa của Phật giáo và đi đến kết luận sau: Tôn giáo hiện đại mới của chánh niệm Phật giáo, giống như tất cả các tôn giáo, nói lên những vấn đề và lo lắng xã hội nghiêm trọng nhất của chúng ta. Nó có thể là một phần của những vấn đề này hoặc một phần của giải pháp cho chúng. Đạo Phật không đưa ra bất kỳ câu trả lời cuối cùng nào mà chỉ mời gọi thiền định, khám phá kinh nghiệm, quán sát tư tưởng của tâm và học hỏi từ dòng chảy bất tận của mọi sinh vật và vô sinh.