THƯ ĐẦU XUÂN GỬI BẠN

THƯ ĐẦU XUÂN GỬI BẠN

     

NGUYÊN CẨN

 

 

 

 

John Thịnh thân mến,

Nhận postcard của bạn từ Dallas gửi về đầu năm 2019 hỏi thăm tình hình và bày tỏ sự lo lắng về những bất ổn xã hội hay thiên tai trên toàn thế giới, Việt Nam không phải là ngoại lệ khi miền Trung đang oằn mình gánh chịu hàng loạt các cơn mưa lớn mà mực nước có khi lên đến hơn 700mm. Thế giới cũng đang hứng chịu thiên tai từ cháy rừng ở California đến mưa lũ đang tràn ngập Melbourne. Những năm trước, khi bạn còn ở trong nước, chúng ta đã tâm sự với nhau về những vui buồn, những miền sáng tối trong triển vọng của nước nhà về kinh tế, xã hội trước mỗi mùa xuân. Còn đó những hoài vọng về một mùa xuân bình yên trên toàn thế giới, khi mà nhân loại vẫn mệt mỏi kiếm tìm mà bóng dáng hòa bình vẫn chỉ le lói ở Syria. Rồi gần đây, phát sinh những căng thẳng mới quanh eo biển Kerch hay bóng dáng chiến tranh rình rập trên biển Azov giữa Ukraine và Nga, vẫn còn đó tiếng bom ở Syria, vẫn còn đó tiếng gào thét trong những cuộc đụng độ giữa những người biểu tình và cảnh sát trên đường phố Paris hay những cuộc nổ súng bất chợt ở Strasbourg hay một nơi nào đó trên đất nước Iraq. Có người bạn sáng nay ngồi uống café hỏi “Anh biết từ ngữ tiêu biểu của năm 2018 theo người Nhật là gì không?”. Đó là từ “thảm họa” khi họ nghĩ đến động đất và bão lụt tại Hokkaido vào tháng 9.2018, khiến 3 triệu hộ gia đình mất điện và hàng chục người mất mạng. Cũng trong tháng 9 năm này, tại Indonesia, sóng thần ở  đảo Sulawesi đã khiến gần 900 người tử vong và bao nhiêu thiệt hại khác. Còn từ ngữ của năm theo Oxford là từ “toxic”, đi kèm với nó là những từ được tra cứu nhiều nhất, trong đó phải kể đến relationship, chemical, environment, culture, waste, air… Vậy thì thế giới này năm qua đang “nhiễm độc” ra sao?

Bạn cũng đã từng nghiên cứu kinh Phật, chắc bạn nhớ trong bốn loại thức ăn mà Phật dạy, hầu như quanh chúng ta loại nào cũng nhiễm độc từ đoản thực, xúc thực cho đến thức thực và cả tư niệm thực. Nghĩa là từ thức  ăn, thức uống cho đến thông tin, mạng truyền thông, lời nói, suy nghĩ, lý tưởng hết thảy đều đang ô nhiễm ở những mức độ khác nhau. Vậy thì chúc gì cho nhau trong mùa xuân này khi thế giới quanh ta quá nhiều điều bất cập và bất hạnh? 

Chúc Xuân yêu thương, cảm thông 

Mùa xuân, người ta thường ngồi lại bên nhau, nói chuyện, cảm thông để hiểu nhau hơn vì mùa xuân là mùa đoàn tụ. Chúng ta gặp gỡ những người thân yêu, bè bạn con cái từ nhiều nơi, hay từ phương xa về, quây quần sum họp, bên mâm cơm, tách trà, ly rượu hàn huyên. Vậy mà trong thời đại internet này, chúng ta rất thường bắt gặp hình ảnh cha con chồng vợ vào quán, hay ngồi trong nhà, đối diện nhau mà mạnh ai nấy “quẹt” iphone, ipad, chả nói với nhau câu nào (!) Vậy làm sao kết nối yêu thương? Nói theo ngôn ngữ Thiền sư Nhất Hạnh, chúng ta đã bỏ qua cơ hội “thiết lập truyền thông” với nhau. Làm sao mà tương tác (interact), lấy gì mà chia sẻ, cảm thông. Thiền sư Nhất Hạnh dạy rằng: “Chúng  ta truyền thông để hiểu người khác và để người khác hiểu ta. Nếu ta nói mà không ai nghe ta thì ta không thực sự truyền thông. Có hai điều kiện căn bản để truyền thông có hiệu quả là: Thứ nhất là nghe sâu và thứ nhì là ái ngữ... Nghe sâu là nghe với ý muốn giúp người khác bớt khổ. Khi lắng nghe với tâm thương yêu thì ta không bị kẹt vì óc phán xét”. (Thích Nhất Hạnh - The Art of Communicating). Người nói thêm rằng nghe với tâm thương yêu là trở về với mái ấm. “Ta không cần một chiếc iphone để làm việc đó. Ta cần đôi mắt để nhìn người ấy với yêu thương. Ta cần đôi tai để lắng nghe với thương yêu và cái miệng để nói lời ái ngữ… Khi ta đã có một mái ấm thực sự trong ta và trong mái ấm đó ta cảm thấy thực sự vững chãi, an ninh thì khi đó ta có đủ điều kiện để đi ra giúp đỡ và xây đắp một cộng đồng đầy tình thương yêu” (Thích Nhất Hạnh - sđd)

Vậy thì mùa xuân chính là cơ hội cho chúng ta ngồi lại lắng nghe, chia sẻ và động viên nhau, tiếp thêm sức mạnh đi tiếp cuộc hành trình cam go của cá nhân, của cộng đồng hay đất nước, nhất là trong giai đoạn còn nhiều khó khăn phía trước...

Xuân làm ta trẻ lại với niềm tin kiên định và tinh  tấn

Cư sĩ Tống Hồ Cầm, nay đã 101 tuổi, từng viết: “Mỗi lần Xuân, đời tôi lại bắt đầu… Lòng trẻ ấm nhờ Xuân hồng đem tới…”, vậy thì mùa xuân khiến tâm hồn chúng ta, bạn và tôi, như trẻ lại.

Bạn mừng rằng hai đứa con mình đều thành đạt nơi xứ người, nhưng còn hai đứa ở lại quê nhà thì sao? Đây là dịp để bạn gửi đến các con cùng một thông điệp chung, cũng như tôi sẽ nói chuyện với sinh viên của mình rằng mùa xuân là mùa của tuổi trẻ. Hãy dùng sự từng trải và khôn ngoan của chúng ta, thế hệ cha anh truyền đạt lại kinh nghiệm, đồng thời chúc các em, các cháu giữ được sự kiên định và tinh tấn trong công việc, nhẫn nhục khi ứng xử với tha nhân, và can đảm đối diện với thực tại, dù thực tại ấy có đẹp đẽ hay phũ phàng, thì vẫn cứ đối diện nó  với sự can đảm trong tinh thần vô úy. Vì như Steve Job nói: “Hãy cứ khát khao, hãy cứ dại khờ”. Để rồi mong sao quanh ta là những con người tuổi trẻ, tâm hồn tràn đầy khí phách và nhiệt huyết, những con người sẽ hoàn thiện nhân cách để là chính mình.

Hãy dạy tuổi trẻ biết trân quý thời gian vì chẳng ai có lại hai lần tuổi thanh xuân. 

Như Xuân Diệu từng nói:

               Nói làm chi rằng xuân vẫn tuần hoàn 

               Khi tuổi trẻ hai lần không trở lại

Còn theo Bùi Giáng thì:

               Ngày vui đến lòng đã vơi mấy bận

               Ngày vui đi mấy bận giữa lòng ta

               Đổ lây lất mưa về xuân lấm tấm

               Ôi thiều quang tan biến vội sao mà

Tất cả sẽ qua nhanh theo thời gian vụt biến, nhưng cái còn lại là những gì chúng ta làm được trong những năm tháng tuổi đời còn trẻ, mùa xuân còn ngự trị trên đôi vai và sức sống còn nồng nàn trong mắt.

Xuân là mùa vun đắp ước mơ

Bạn cũng nên cho các con biết rằng tuổi trẻ phải biết ươm mầm ước mơ hướng thiện vì chưa bao giờ mà bạo lực và cái ác tàn phá đời sống chúng ta nhiều như hôm nay. Chúng len lỏi từng ngày từng giờ, làm băng hoại, tha hóa một lớp trẻ lớn lên với nhiều bực dọc hận thù, sẵn sàng dùng vũ lực để giải quyết những chuyện khúc mắc trong quan hệ  con người, hay tạo ra một lớp người trẻ mang “tâm hoang vu”, thui chột lý tưởng, “chỉ nghĩ đến lợi ích của riêng mình và niềm vui vật chất. Có một lần cũng vào mùa xuân, mình đã viết “Ước mơ về cái thiện, hay cái đẹp còn không hôm nay? Phải chăng đó là sự khô cằn của tâm hồn, hay sự xâm thực của lối sống thực dụng đến lạnh lùng? Hay là hậu quả của sư phôi pha lý tưởng, sự trống vắng những thần tượng đúng nghĩa, thay vào đó là hình ảnh các đại gia nghênh ngang võng lọng, mỹ nữ vây quanh, bất chấp thủ đoạn làm giàu. Dẫu rằng ánh hào quang lấp lóa vật chất ấy không thể che khuất khoảng tối, xám xịt trong tâm thức, sự trống rỗng danh dự và phẩm giá... Tuổi trẻ đâm ra coi thường giá trị nhân văn, kỷ cương, đạo lý, sa vào tệ nạn xã hội. Không ít thanh niên mang tâm lý hưởng thụ, ỷ lại gia đình và quyền thế của ai đó, không chịu học  hành, trau dồi đạo đức”. (Nguyên Cẩn - Ước mơ gì trong mùa xuân tuổi trẻ).

Cần phải nuôi lớn ước mơ cho tuổi trẻ. Khi tuổi trẻ biết ước mơ và biết thắp sáng trí tưởng tượng của mình, họ sẽ vươn cao và vươn xa… Chắc chắn đó sẽ là những  kẻ thiện tâm, xây dựng một xã hội nhân bản: mục tiêu của mọi nền văn hóa, hay mọi đất nước phồn vinh và phát triển. Hãy nhớ tuổi trẻ chỉ có một thời.

               Tay lẩy bẩy níu gì xuân tan biến

               Ôi thiều quang làn nước cũ trôi mau (Bùi Giáng)

Cuối cùng, hãy chúc nhau một mùa xuân an lành.

Nói nôm na là mong cầu một mùa xuân bình yên trên mặt đất này. Còn muốn “chiết tự” thì là xuân An toàn - Lành  mạnh. Chúng ta mong một mùa xuân mà số người chết vì vì tai nạn giảm đến mức tối đa,  dù là do tai nạn giao thông, hay nhậu nhẹt quá đà, do trúng độc thực phẩm hay thậm chí do đâm chém nhau. Tết nào cũng có khoảng trên dưới vài ngàn vụ đánh nhau, xuất phát từ những lý do hết sức vu vơ… Chúng ta thường ngày vẫn nghe bao nhiêu cái chết… lãng nhách vì “sụp ổ gà”, vì can ngăn người ta đánh nhau, đi nhầm dép của nhau trong quán karaoke, mời rượu không uống (!).

Thế giới bình yên khi tâm con người bình yên. “Tâm bình, thế giới bình”. Theo nhà Phật, ai cũng nghe lời cầu nguyện về một mùa xuân Di Lặc. Chữ Di Lặc (Maitreya) bắt nguồn từ gốc Maitri có nghĩa là sự bao dung, lòng từ ái, sự êm dịu. Đây được xem là tâm đầu tiên trong Tứ vô lượng tâm. Trong Phật giáo, chữ Từ còn có nghĩa là ước vọng, mong muốn cho mọi sinh linh được sống an lành, hạnh phúc. Tâm từ được tỏa ra từ công năng quán chiếu, tu tập thiền định và thường được xem là một nguồn lực to lớn trong vũ trụ. Kinh điển thường mô tả lòng từ của Đức Phật luôn toát ra từ kim thân của Ngài.

Kinh Thí dụ thì dạy rằng lòng từ có diệu dụng chuyển hóa và trị liệu những tâm thức bệnh hoạn và yếu đuối của chúng sinh.Hạnh nguyện của đức Di Lặc là biến thế gian đau khổ và đầy tội ác thành cảnh sống an lạc; biến thế giới hỗn loạn thành thế giới đại đồng; biến thế gian ô trược thành cõi Tịnh độ. Lý tưởng của đức Di Lặc là cứu khổ ban vui, luôn hướng nhân loại đến một tương lai tuyệt đẹp, xây dựng nếp sống hạnh phúc chân thật. Vì lẽ đó, mùa xuân được mang tên là Xuân Di Lặc là tâm nguyện chung của mọi người. Tìm xuân Di Lặc ở đâu xa vì  Di Lặc hiện thế khi lòng ta hoan hỷ, bao dung, từ ái, chia sẻ và cảm thông nhau. Nói như Thiền sư Nhất Hạnh: “Hạnh phúc nằm ngay nơi mỗi khoảnh khắc: đó là bài học hiện đại quý giá nhất mà Phật giáo đem đến cho người Tây phương. Bây giờ thì tôi hiểu: Mỗi người chúng ta đều có một sức dự trữ tâm linh mà ta không ngờ bởi vì chưa bao giờ sử dụng”. (Thích Nhất Hạnh - Rong chơi trời phương ngoại).

Tại sao chúng ta không tự cùng nhau kiến tạo mùa xuân trong tâm thức mỗi người để thấy cuộc đời đáng yêu và đáng sống biết bao khi Di Lặc vẫn ở trong ta, quanh ta, hiện thể và hộ trì ta theo những thiện ý, thiện nghiệp mà ta đang thực hiện trong từng giây phút tồn tại trên mặt đất này.

Nếu nhân loại biết sống với lòng khoan dung, từ ái, và cuộc sống này đầy đủ ý nghĩa tương sinh tương tức và tương dung thì ngày ấy Xuân Di Lặc sẽ hiện thế giữa lòng  nhân gian. Bạn ạ, hãy chúc nhau mùa xuân kết nối yêu thương, vun đắp ước mơ, hướng thiện và bình yên.

Thế nhé Thịnh ạ, chúng ta hãy tập sống làm sao cho mỗi người, mỗi gia đình, mỗi lần gặp nhau, rong chơi cùng nhau, dù ở đâu, là một lần hạnh ngộ.

               Trời với đất tụ về chung một góc

               Một đêm nào đời đứng lại nghe xuân  (Bùi Giáng)

Chúc bạn và gia đình một mùa xuân và một năm mới tràn đầy hạnh phúc với tất cả bốn nguyện ước như đã nêu.