THƠ VIẾT VỀ MẸ CỦA ĐỒNG THỊ CHÚC

 

ĐẶNG XUÂN XUYẾN

 

 

Trong những bài thơ viết về Mẹ mà tôi đã được đọc thì thơ viết về Mẹ của nhà thơ Đồng Thị Chúc để lại nhiều ấn tượng. Hình như chất nền nã của thể thơ Lục Bát đã thấm vào máu thịt của bà nên những câu Lục Bát bà viết ra rất tự nhiên, dịu dàng và đằm thắm. Nhất là khi viết về Mẹ thì những vần thơ của bà thật ấm nồng và tha thiết. 

Có lẽ chưa có nhà thơ nào viết về Mẹ thời thiếu nữ lại viết được những câu thơ tươi giòn sức sống của thiếu nữ thôn quê như hình ảnh thiếu nữ (Mẹ) trong thơ bà:

Quết trầu tô đỏ làn môi

Cau non say để hồng đôi má hồng

(Mẹ Tôi)

Phải hiểu và tự hào về Mẹ lắm thì bà mới viết được những câu thơ đặc "hương đồng gió nội" với tượng hình Mẹ đẹp dịu dàng, thùy mị nhưng thắm đượm và tươi giòn như thế.

Chỉ với vài ba câu thơ kể về quê Mẹ nghèo, kể về người Mẹ nghèo mà nhà thơ Đồng Thị Chúc đã cho người đọc hình dung được cái nghèo cụ thể, cái nghèo không chỉ bó hẹp phạm vi ở một làng quê và cái tình của người nghèo nơi thôn quê không chỉ nằm ở tinh thần "nhường cơm sẻ áo" mà còn rất giàu lòng tự trọng. 

Những câu thơ của bà mộc mạc mà tài hoa: 

Chợ phiên mủng thóc không đầy

Đường thôn mà lắm ăn mày đến xin

Kéo vành nón rách che nghiêng

Mẹ tôi giấu những ưu phiền sẻ chia.

(Mẹ tôi) 

Nhà thơ Đồng Thị Chúc viết về Mẹ không nhiều, hình như chỉ có 2 bài thơ là "Mẹ Tôi" và "Cảm Xúc Thơ Về Mẹ", trong đó bài "Cảm Xúc Thơ Về Mẹ" không trực tiếp viết về Mẹ của bà nhưng cảm xúc trong bài thơ với Mẹ thì rất thật. Có lẽ Mẹ đã là tượng đài thiêng liêng trong trái tim của những người con nên Mẹ của bà có nhiều nét giống với Mẹ của mọi người nhưng vẫn có những nét rất riêng Mẹ của nữ thi sĩ Đồng Thị Chúc:

Con cò lặn lội bờ sông

Lời ru con hóa ru lòng mẹ tôi

(Mẹ Tôi)

Những câu thơ viết về Mẹ mượt mà phảng phất chất liệu ca dao và gợi được nhiều cảm xúc như thế đã làm nên sự khác biệt giữa thơ của Đồng Thị Chúc với thơ mọi người.

Không dùng những câu chữ to tát, không cố kẻ vẽ, tô màu, Đồng Thị Chúc cứ nhẹ nhàng viết về Mẹ, nhẹ nhàng nghĩ về Mẹ như những thủ thỉ tự trải ra với lòng để tự động viên bản thân cố lên, cố lên. Những câu thơ tự nhiên, cũng không cần cầu kỳ trau chuốt tạo hình ảnh mà tượng hình Mẹ trong thơ bà vẫn lồng lộng, sáng chói:

Ta đi bao bước phong trần

Vẫn không sánh được một lần mẹ qua

(Cảm Xúc Thơ Về Mẹ)

Vâng, những câu thơ được tinh chiết từ sự kính trọng, lòng biết ơn bao giờ cũng hàm xúc, tạo sự xúc động và lan tỏa hơn những câu thơ dùng đến kỹ thuật, tay nghề để tạc vẽ tượng hình Mẹ:

Khi ta đổ những giấc mơ

Ghé vai mẹ dựng cơ đồ đẹp hơn

(Cảm Xúc Thơ Về Mẹ)

Những câu thơ mộc mạc, chân chất được viết ra từ thẳm sâu trong tâm tưởng thật đằm sâu, xúc động và có sức lan tỏa như thế trong thơ Đồng Thị Chúc khá nhiều!

 

MẸ TÔI

 

Mẹ tôi thường kể chuyện xưa

Một thời yếm thắm đung đưa mắt huyền

Thắt lưng bao lý làm duyên

Tứ thân - chiếc áo giữ nguyên một thời

Quết trầu tô đỏ làn môi

Cau non say để tô đôi má hồng.

*

Một thời con gái có chồng

Thủy chung nào dám tơ lòng với ai

Thức đầu hôm dậy sớm mai

Vo tròn chữ Hiếu nặng vai chữ Tình

“Đêm qua tát nước đầu đình”

Câu ca dao hát để mình người nghe.

*

Một thời thương đến xót xa

Củ khoai củ sắn lo qua tháng ngày

Chợ phiên mủng thóc không đầy

Đường thôn mà lắm ăn mày đến xin

Kéo vành nón rách che nghiêng

Mẹ tôi giấu những ưu phiền sẻ chia.

*

Môt thời cờ rợp ven đê

Niềm vui độc lập tràn về xóm thôn

Bao uất ức bao oán hờn

Phút giây đươc rũ theo nguồn nước trong

*

“Con cò lặn lội bờ sông”

Lời ru con hóa ru lòng mẹ tôi

Chẳng như thuyền thuận buồm trôi

Nổi chìm bao bận mẹ tôi chống chèo 

Thương sao thương những cuối chiều

Bóng lưng còng mẹ đổ xiêu bóng đồi 

*

Biết thơ viết chẳng đủ lời

Ước sao mẹ trẻ như thời ngày xưa

Cái thời câu hát đò đưa

Yếm đào bao lý và chưa lấy chồng.

 

CẢM XÚC THƠ VỀ MẸ

 

“Lục Bát dâng tặng Mẹ ta”

Vần thơ trải những sâu xa đáy lòng

Thương từng gốc rạ trên đồng

Thương sao những gánh hàng rong phố dài.

Mẹ ta tần tảo hôm mai

Mong ta khôn lớn nên Tài Đức Nhân.

Ta đi bao bước phong trần

Vẫn không sánh được một lần Mẹ qua

Trong cơn gió táp mưa sa

Mẹ ta chèo chống đã ra bến bờ

Khi ta đổ những giấc mơ

Ghé vai Mẹ dựng cơ đồ đẹp hơn.

Những mong Mẹ sống dài thêm

Để ta tựa những êm đềm khúc ru...

Một ngày mưa gió giăng mù

Bỏ ta Mẹ dạo phù du kiếp người!

Tiếc thương không thốt thành lời

Ta mang thơ đắp tượng đời MẸ TA.

 

Hà Nội, 11 tháng 12-2020