KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC
VĂN HÓA PHẬT GIÁO XỨ NGHỆ:
QUÁ KHỨ, HIỆN TẠI VÀ TƯƠNG LAI
Trong khuôn khổ Tuần Văn hóa Phật giáo, Hội thảo khoa học “Phật giáo xứ Nghệ: quá khứ, hiện tại và tương lai” đã diễn ra tại Hội trường Nhà khách Nghệ An vào lúc 8g sáng 13-8-2012. Đây là hoạt động do Ban Văn hóa T.Ư GHPGVN, BTS Phật giáo tỉnh Nghệ An phối hợp với Viện Nghiên cứu Tôn giáo thuộc Viện Khoa học Xã hội Việt Nam tổ chức.
Phật giáo xứ Nghệ dù trải bao thăng trầm, nhưng không bao giờ đứng bên lề xã hội một cách tách biệt. Cho dù ở bất cứ định chế văn hóa nào, ở những mức độ chi phối đậm nhạt nào, văn hóa Phật giáo vẫn đảm bảo sự phong phú, đa dạng và uyển chuyển theo tinh thần “khế lý”, “khế cơ”, nhằm đưa nhận thức và mức sống văn hóa của cộng đồng, trước nhất là cộng đồng Phật tử lên một mức cao hơn trong hành vi ứng xử. Xã hội không cần mọi tư tưởng phải giống nhau như hai giọt nước, nhưng rất cần chúng ta ý thức sống đúng với tinh thần ấy của tổ tiên.
Phật giáo xứ Nghệ vẫn còn đó những di sản văn hóa tinh thần không ngừng tái khẳng định sức sống của nó trong lòng dân tộc. Truyền thống “hộ quốc an dân” của Phật giáo xứ Nghệ đã trở thành một phần bản sắc của văn hóa Phật giáo Việt Nam. Dù có những lúc trong lịch sử, Phật giáo bị bài xích, kỳ thị ở những mức độ khác nhau, nhưng trong một mặt bằng văn hóa chung của dân tộc, Phật giáo không những tồn tại độc lập bên cạnh những tranh giành quyền lực thế tục mà còn nêu bật những giá trị văn hóa, nhằm phản tỉnh những cuồng nộ, tránh đem đến những xung đột đau thương cho dân tộc. Có thể nói người Phật tử ở bất cứ thời đại nào cũng không bao giờ đứng ngoài những biến động lành dữ của xã hội. Điều gì xa rời truyền thống yêu nước thương dân ấy thì chưa phải Phật giáo Việt Nam đúng nghĩa.
Văn hóa Phật giáo xứ Nghệ từ quá khứ ấy, nhìn vào tương lai để ý thức với vai trò điều chỉnh và thay đổi hành vi của con người theo chiều hướng tích cực ích mình lợi người. Đó cũng chính là ý nghĩa sống còn mà những giá trị Phật giáo cần phải được nhanh chóng khôi phục. Bỏ qua những giá trị lỗi thời, và bằng mọi cách giữ gìn những giá trị còn nguyên vẹn tính bảo đảm trong một tương lai lâu dài, Phật giáo xứ Nghệ dù phát triển nhanh hay chậm thì những giá trị chuẩn mực trong ứng xử vẫn phải đảm bảo những lợi ích thiết thực chung cho cá nhân, cộng đồng cũng như cho môi trường sống của mọi loài chung quanh.
Phật giáo là tôn giáo hòa bình và khoan dung, vì thế chính những ứng xử hòa bình và khoan dung đã làm cho Phật giáo không quan ngại đến những ứng xử bất khoan dung khác. Sức mạnh lớn nhất của văn hóa Phật giáo chính là niềm tin nhân quả được suy xét chi tiết từ trong ý nghĩ, lời nói và hành động. Khi nói nền văn hóa Việt Nam là nền văn hóa có ảnh hưởng chính từ các giá trị Phật giáo, thì không có nghĩa phải nói rằng tất cả người Việt Nam đều theo Phật giáo, đều là Phật tử, mà từ trong tâm thức ứng xử, những giá trị Phật giáo đến một lúc nào đó trong cuộc sống vẫn hướng sự xử sự của con người vào đó. Có nghĩa rằng đó là một giá trị mà khi đem so với những giá trị khác nó vẫn chưa tỏ ra lỗi thời và khuyết điểm.
MỤC LỤC
1. DIỄN VĂN KHAI KHAI MẠC HỘI THẢO KHOA HỌC
Văn hóa Phật giáo xứ Nghệ: Quá khứ, hiện tại và tương lai | TT. Thích Thọ Lạc
Văn hóa Phật giáo xứ Nghệ: Quá khứ, hiện tại và tương lai | TS. Nguyễn Quốc Tuấn
CHỦ ĐỀ I
ĐỊNH VỊ VĂN HÓA XỨ NGHỆ VÀ VĂN HÓA PHẬT GIÁO XỨ NGHỆ QUA NGUỒN TƯ LIỆU LIÊN QUAN
3. Dấu ấn của Phật giáo qua văn học dân gian xứ Nghệ | ThS. Phan Thị Anh
4. Hộp Xá lị trong lòng tháp Nhạn (Nam Đàn – Nghệ An) | TS. Nguyễn Mạnh Cường – Lê Thị Vân Anh
5. Văn hóa Phật giáo xứ Nghệ | Bùi Văn Chất
6. Nhìn nhận lại di sản văn hóa Hán Nôm tại chùa Cần Linh (Sư Nữ) hiện nay | ThS. Phạm Thị Chuyền
7. Góp phần tìm hiểu Phật giáo Nghệ An qua văn bia cổ | CN. Phan Văn Hùng
8. Vị thế của Phật giáo trong đời sống văn hóa của cư dân xứ Nghệ | Chu Trọng Huyến
9. Người xứ Nghệ và văn hóa Phật giáo | Vu Gia
10. Phật giáo trong "không gian thiêng" của người xứ Nghệ | ThS. Dương Thị Thùy Linh
11. Phật giáo Nghệ An trong lịch sử Phật giáo Việt Nam | HT. Thích Thiện Nhơn
12. Phật giáo Nghệ An trong thư tịch Hán Nôm Việt Nam | TS. Nguyễn Ngọc Nhuận
13. Phật giáo Nghệ An qua một số tư liệu, lễ hội và truyền thống gắn với di tích | Trần Thị Phương
14. Văn hiến xứ Nghệ, đôi dòng cảm ký | Cư sỹ Chính Trung
CHỦ ĐỀ II
TƯƠNG QUAN GIỮA DI SẢN VĂN HÓA XỨ NGHỆ VÀ VĂN HÓA PHẬT GIÁO XỨ NGHỆ TRONG LỊCH SỬ
17. Chùa Phổ Nghiêm, một nét kiến trúc Huế ở Nghệ An | Ban Quản lý Di tích và Danh thắng Nghệ An
18. Hệ thống các danh lam của tỉnh Nghệ An | PGS.TS. Nguyễn Thị Phương Chi
19. Đôi điều về Phật giáo xứ Nghệ | TT.TS. Thích Thanh Đạt
20. Một số di tích lịch sử - văn hóa và tôn giáo tiêu biểu ở Nghệ An | TS. Lê Đức Hạnh
22. Vài nét về bia hậu ở Nghệ An | ThS. Hoàng Thị Thu Hường
23. Tìm hiểu Phật giáo Nghệ An trong lịch sử | PGS.TS. Nguyễn Công Khanh
24. Một vài đặc điểm kiến trúc chùa ở Nghệ An | ThS. Tạ Quốc Khánh
25. Tìm hiểu giá trị Phật giáo của văn bia Phật giáo ở Nghệ An | TS. Nguyễn Quang Khải
26. Chùa Hương Tích, một di sản Phật giáo nổi tiếng xứ Nghệ | TS. Đinh Viết Lực
27. Quan điểm của Hồ Chí Minh về Phật giáo | Thích Tuệ Minh
31. Chùa Đại Tuệ với những tế khí thiên tạo | TS. Hồ Bá Quỳnh
32. Tìm hiểu lịch sử, văn hóa Phật giáo Nghệ An qua di tích "Diệc Cổ tùng lâm" | Trần Đình Sơn
34. Di tích Phật giáo trong dòng chảy lịch sử, văn hóa xứ Nghệ | Đào Tam Tỉnh
35. Bước đầu tìm hiểu về Phật giáo Nghệ An qua một số di tích | Nguyễn Văn Thanh
37. Văn bia và chùa Phật ở Nghệ An | PGS.TS. Đinh Khắc Thuân
CHỦ ĐỀ III
PHẬT GIÁO XỨ NGHỆ TRONG LỊCH SỬ: NHÂN VẬT VÀ CÔNG TRẠNG
38. Những là rày ước mai ao | GS.NGND. Nguyễn Đình Chú
40. Chùa Bà Bụt với Uy Minh Vương Lý Nhật Quang | ThS. Trần Mạnh Quang
41. Danh tăng xứ Nghệ trong Thiền uyển tập anh | NCS. Nguyễn Văn Quý
42. Phong thái Bi, Trí, Dũng nơi bậc túc nho La Sơn Phu Tử | TS. Lê Sơn
43. Phật giáo trong tâm thức nhà Nho xứ Nghệ thế kỷ XVIII | PGS.TS. Nguyễn Hữu Sơn
44. Phật giáo nơi xứ Nghệ | TS. Lê Đình Phụng
CHỦ ĐỀ IV
XÂY DỰNG PHẬT GIÁO NGHỆ AN HIỆN TẠI VÀ TƯƠNG LAI
46. Những vấn đề đặt ra cho Phật giáo Nghệ An | PGS.TS. Lê Hữu Ái – Đinh Đức Hiền
47. Phật giáo Nghệ An: Hôm nay và ngày mai | TT.TS. Thích Đồng Bổn
49. Phật giáo Nghệ An giai đoạn 1936 – 1945 | Nguyễn Đại Đồng
50. Nghệ An rạng ngời ánh sáng chánh pháp | TT.TS. Thích Kiên Định
51. Bước đầu tìm hiểu về kiến trúc Phật giáo ở Nghệ An | ThS. Trần Thị Mỹ Hạnh
52. Đánh giá và định hướng phát triển kiến trúc chùa Việt Nam | TT.TK. Thích Minh Hiền
53. Thêm một số ý kiến về Phật giáo Nghệ An từ nửa sau thế kỷ XX đến nay | PGS.TS. Nguyễn Quang Hồng
54. Giáo dục thanh thiếu nhi Phật tử | TT. Thích Chơn Không
55. Phật giáo Nghệ An, hiện thực và định hướng | TT. Thích Thọ Lạc
59. Thực trạng Phật giáo ở Nghệ An: Kiến nghị và giải pháp | ThS. Nguyễn Phúc Nguyên
60. Phật giáo tỉnh Nghệ An, thành tố tích cực của Giáo hội Phật giáo Việt Nam | HT. Thích Gia Quang
61. Bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa Phật giáo ở Nghệ An | Anh Tuấn
62. Phật giáo Nghệ An đi lên từ phế tích | Dương Kinh Thành
63. Một số vấn đề cần quan tâm trong việc bảo vệ, phát huy di tích chùa Cần Linh | Nguyễn Ánh Tuyết
64. Phật giáo Nghệ An, sự tiếp nối truyền thống đến hiện tại | ĐĐ.TS. Thích Minh Trí
65. Một ngọn tháp Phật giáo ở Nghệ An cần được phục dụng | ThS. Bùi Đình Sâm
KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC VĂN HÓA PHẬT GIÁO XỨ NGHỆ (File PDF - 6,1 MB)