Cõi Thật Báo Trang Nghiêm là báo độ do Pháp thân Bồ tát chiêu cảm. Sơ Trụ Bồ tát trong Viên giáo phá vô minh, chứng Pháp thân. Vô thỉ vô minh là khởi tâm động niệm, rất khó hiểu, cũng có thể nói là lục đạo phàm phu bất luận dùng phương pháp gì cũng đều chẳng thể hiểu, nghĩ không ra chuyện này, cũng không thể nói được, đúng như trong giáo pháp Đại thừa thường nói: “Ngôn ngữ dứt bặt, tâm hạnh xứ diệt”. Hai câu ấy diễn tả cảnh giới này. Đức Phật đã nói rất hay: “Thử sự duy chứng nãi tri” (chuyện này chỉ có chứng thì mới biết). Chính quý vị chứng đắc sẽ hiểu rõ ràng, rành rẽ. Sau khi quý vị chứng đắc, cũng không thể diễn tả được! Không diễn tả được, đức Phật bèn có phương tiện, đó là trí tuệ viên mãn, phương tiện thiện xảo của Phật.
“Cánh hữu tấn giả, như Yếu Giải vân: Đương tri ngô nhân đại sự nhân duyên, Đồng Cư nhất quan tối nan thấu thoát” (tiến cao hơn nữa sẽ như sách Yếu Giải đã nói: “Phải nên biết, đối với đại sự nhân duyên của chúng ta, một cửa ải Đồng Cư khó vượt thoát nhất”).
Trong Yếu Giải, Ngẫu Ích đại sư đã nói như thế. Đoạn văn giảng về Tông Thú này rất dài, cũng nhằm thuyết minh một chủ đề vô cùng quan trọng trong tu học Tịnh Tông, giảng về phương hướng tu học và mục tiêu của chúng ta, ắt phải hiểu rất rõ ràng, rành rẽ thì chúng ta mới có thể thành tựu trong một đời này. Qua câu này, Ngẫu Ích đại sư đã nhắc nhở chúng ta: Cần phải biết rằng, đối với chúng ta, nói theo cách bây giờ là những kẻ phát nguyện cầu sinh Tịnh Độ. Đó là chuyện lớn, còn có chuyện nào khác lớn hơn được nữa?
Tôi cũng thường nói, hoặc khuyên lơn, cổ vũ đồng học: Hãy coi ngày hôm nay như ngày cuối cùng của ta trên thế gian này. Ngày hôm nay là ngày cuối cùng của ta, chuyện gì nên làm, chuyện gì chớ nên làm, há chẳng phải là rõ ràng, minh bạch ư?
Chuyện nên làm là phát tâm niệm Phật, cầu Phật tiếp dẫn, những chuyện khác đều kém quan trọng hơn. Trong những chuyện thứ yếu, thứ nhất giúp đỡ chúng sinh hữu duyên, khuyên dạy họ phát tâm niệm Phật, đấy là chuyện thứ yếu. Chuyện kém quan trọng hơn có thể buông xuống. Khi cần thiết, chuyện này cũng có thể buông xuống; về thế giới Cực Lạc trước đã! Đến thế giới Cực Lạc, sau khi thành tựu rồi sẽ trở lại cũng chẳng muộn!
Một người suốt đời có thể niệm một câu Phật hiệu, công đức bèn chẳng thể nghĩ bàn, nhưng người ấy có được thụ dụng hay không, cũng rất khó nói! Thật sự thụ dụng, ắt phải trọn đủ ba điều kiện Tín, Nguyện, Hạnh. Vãng sinh lại phải trọn đủ những điều kiện như kinh đã dạy: “Không thể do chút ít thiện căn, phước đức, nhân duyên, mà được sinh về cõi ấy”.
Quý vị phải ghi nhớ, thiếu thiện căn, phước đức, nhân duyên là không được! Do vậy biết: Chúng ta muốn thật sự vãng sinh Tịnh Độ trong một đời này, quý vị phải niệm niệm tu tập, tích lũy thiện căn, phước đức, nhân duyên. Chúng ta cũng từng nghe nói, trong kinh này, đức Phật cũng có nói: Khi lâm chung, mười niệm ắt vãng sinh, có phải là mâu thuẫn với câu kinh “không thể do chút ít thiện căn, phước đức, nhân duyên, mà được sinh về cõi ấy” hay không?
“Hựu Tán Bồ đề tâm viết: Nhược nhân cầu Phật tuệ, thông đạt Bồ đề tâm, phụ mẫu sở sinh thân, tốc chứng Đại Giác vị” (Lại nữa, bài Tán Bồ đề tâm có đoạn: “Nếu ai cầu Phật tuệ, thông đạt Bồ đề tâm, từ thân cha mẹ sinh, mau chứng ngôi Đại Giác”).
Trong những điều được giảng bởi bốn câu kệ này, câu đầu tiên nói về sự học Phật, các đồng học chúng ta phải chú ý, học Phật là học gì? Là cầu Phật tuệ; Phật tuệ ở đâu? Phật tuệ vốn sẵn có. Tuy sẵn có, nhưng chúng ta mê mất. Cầu Phật tuệ là tìm lại trí tuệ Bát nhã sẵn có trong tự tính, đó gọi là “học Phật”, thật sự học Phật! Trong Đại Kinh thời thời khắc khắc nhắc nhở chúng ta một câu mà đức Phật đã nói rất nhiều lần: “Một tức là hết thảy, hết thảy tức là một”. Tìm được Phật tuệ thì toàn bộ vô lượng công đức trong tự tính đều tìm được. Đức Phật thường nhắc tới trí tuệ và đức tướng, ở đây chỉ nói đại lược những điều chính yếu, chứ nói chi tiết sẽ chẳng thể nói trọn!
Nguyện thứ mười tám là “mười niệm ắt vãng sinh”; nguyện thứ mười chín nói “phát Bồ đề tâm” và hết thảy những ai sinh về thế giới Cực Lạc đều là A Duy Việt Trí Bồ tát. Trong Yếu Giải, Ngẫu Ích đại sư đã giảng rất rõ, Ngài nói có thể vãng sinh hay không hoàn toàn do có tín nguyện hay không. Quý vị có lòng tin sâu xa, nguyện thiết tha thì sẽ vãng sinh; có thể thấy sự trọng yếu của phát Bồ đề tâm! Công phu niệm Phật sâu hay cạn sẽ giúp quý vị nâng cao phẩm vị sau khi vãng sinh thế giới Cực Lạc. Nếu niệm Phật chẳng có công phu, nhưng thật sự có lòng tin sâu đậm, nguyện thiết tha, nguyện ấy là Bồ đề tâm. Thật sự có tâm độ chúng sinh, thật sự có tâm làm Phật, khi lâm chung, một niệm hay mười niệm đều có thể vãng sinh. Khai thị này vô cùng trọng yếu, chúng ta nhất quyết chớ nên xem thường!
“Thuận Bồ đề môn giả, Bồ tát viễn ly như thị tam chủng Bồ đề môn tương vi pháp, tức đắc tam chủng tùy thuận Bồ đề môn pháp” (Thuận Bồ đề môn: Bồ tát xa lìa ba pháp trái nghịch Bồ đề như thế, liền đắc ba pháp tùy thuận Bồ đề môn). Phía trước câu này sót một chữ, tức chữ “nhị”, vì trong đoạn thứ nhất thuộc phần trước đã ghi: “Tiên tu ly tam chủng dữ Bồ đề môn tương vi pháp” (trước hết, cần phải lìa ba pháp trái nghịch Bồ đề môn) đã nói xong.
Ở chỗ này tôi sẽ giảng về “thuận Bồ đề môn”. Thuận Bồ đề môn cũng có ba điều, tiếp đó, sách viết: “Hà đẳng vi tam: Nhất giả, vô nhiễm thanh tịnh tâm, bất vị tự thân cầu an lạc cố. Bồ đề thị vô nhiễm thanh tịnh xứ, nhược vị tự thân cầu lạc, tức vi Bồ đề môn, thị cố vô nhiễm thanh tịnh tâm thị thuận Bồ đề môn” (Những gì là ba? Một là tâm vô nhiễm thanh tịnh, chẳng cầu an lạc cho chính mình. Bồ đề là chỗ vô nhiễm thanh tịnh. Nếu cầu vui sướng cho bản thân chính là trái nghịch Bồ đề môn. Vì thế, tâm vô nhiễm thanh tịnh là Bồ đề môn).
Đàm Loan đại sư là một vị đại đức chú giải Vãng Sinh Luận trong Tịnh Độ Tam Kinh Nhất Luận, rất nhiều vị cổ đại đức cho rằng Ngài phải là một vị tổ sư của Tịnh Độ Tông. Nếu là tổ sư, xếp theo niên đại Ngài ở trước ngài Thiện Đạo. Ngài có cống hiến thù thắng đối với sự tu học và hoằng dương Tịnh Độ. Vãng Sinh Luận do Thiên Thân Bồ tát viết. Đấy là bản báo cáo tâm đắc trong tu học Tịnh Tông của Thiên Thân Bồ tát. Khi truyền tới Trung Quốc, luận ấy trở thành điển tịch chính yếu của Tịnh Tông, thuộc vào Tam Kinh Nhất Luận.
Chư vị pháp sư, chư vị đồng học. Tôi vừa mới xem một tờ truyền đơn, nghe nói nó đã được lưu hành trên Internet khá lâu! Tôi đọc một đoạn cho mọi người nghe nhé: “(Tờ truyền đơn này) đến từ lão pháp sư Tịnh Không. Sau khi tai nạn bộc phát tại Tứ Xuyên, Miến Điện, gần đây tai nạn lại bộc phát càng nghiêm trọng hơn. Cả thế giới bị ôn dịch, có thể hơn trăm vạn người bị chết, so với tai nạn tại Tứ Xuyên và Miến Điện trong thời gần đây càng đáng sợ hơn. Hiện thời đã có mấy quốc gia như Hàn Quốc, Ấn Độ đã bắt đầu xảy ra tai nạn”. Tôi chẳng biết chuyện này, mà cũng chẳng biết ai đã viết như vậy. Chuyện này tôi không hiểu.
“Linh minh đỗng triệt, trạm tịch thường hằng. Cô minh lịch lịch, bỉnh hách hư không. Linh quang độc diệu, huýnh thoát căn trần” (Trọn khắp pháp giới, hư không giới, thanh tịnh bình đẳng, vĩnh hằng bất biến, riêng sáng vằng vặc, rạng ngời hư không, linh quang riêng chiếu, vượt thoát căn trần). Mấy câu này do cổ đại đức tán thán, miêu tả tự tính. Thật ra, chẳng có cách nào diễn tả tự tính, nói cách nào cũng chẳng trọn vẹn, chỉ có thể nói được một phần rất ít. Tổng hợp cách nói của nhiều vị cổ đức, chúng ta có thể lãnh hội đôi chút, tổ sư bảo chúng ta: Chuyện này phải đích thân chứng thì mới có thể hiểu rõ, đó gọi là: “Như nhân ẩm thủy, lãnh noãn tự tri” (như người uống nước, nóng lạnh tự biết). Quý vị chưa chứng đắc, nói kiểu nào, dù là Phật nói, hay Bồ tát nói, cũng đều rất khó hiểu, vì tự tánh nó chẳng phải là cảnh giới của chúng ta.
Trong tập này: 1. Ánh lửa thiêng | HT. Thích Giác Toàn - 2. Phiền não tức bồ đề | HT. Thích Thiện Đạo - 3. Chiếc bóng không bao giờ khuất | Cư sĩ Giác Đạo - 4. Đại lễ Vesak | Thích Quảng Minh cảm tác - 5. “Chất lượng cuộc sống” với người cao tuổi | BS Đỗ Hồng Ngọc - 6. Nghĩ về đạo làm người | Vu Gia - 7. Bài giảng về cội nguồn của mọi hiện tượng | Hoang Phong - 8. Hiện thực hóa nguồn tuệ giác của Phật giáo vì một thế giới hòa bình và phát triển bền vững | Minh Quang - 9. Hương sen Phật đản | Dương Xuân Định - 10. Chuyển hóa khổ đau rộng lớn (Cuộc đời tu hành của hành giả Shabkar) | La Sơn Phúc Cường (dịch và tổng hợp) - ...
Lại nữa, sách Yếu Giải nói: “Một niệm tâm tánh hiện tiền của chúng ta chẳng ở trong, chẳng ở ngoài, chẳng ở khoảng giữa, chẳng phải quá khứ, chẳng phải hiện tại, chẳng phải vị lai, chẳng phải xanh, vàng, đỏ, trắng, dài, ngắn, vuông, tròn, chẳng phải hương, chẳng phải vị, chẳng phải xúc, chẳng phải pháp, tìm trọn chẳng thể được, chẳng thể nói nó là không; tạo đủ bách giới thiên như, chẳng thể nói nó là có. Lìa hết thảy duyên lự, phân biệt, ngôn ngữ, tướng văn tự, nhưng duyên lự, phân biệt, ngôn ngữ, văn tự chẳng lìa điều này mà có riêng tự tánh được”
