Sự khác biệt giữa giác và mê ở chỗ nào? Khi giác rồi không chấp trước; chẳng những không chấp trước mà cũng không phân biệt; chẳng những không phân biệt, mà đối với tất cả pháp không khởi tâm không động niệm. Đó là giác, cho nên được sự lợi ích vô ngại, tự tại vô ngại. Khi mê cùng sắc, cùng tâm, cùng nhất, cùng đa đều không được tự tại, nơi nơi đều chướng ngại. Chướng ngại từ đâu mà có? Chướng ngại từ mê mà có, từ bất giác mà có. Chúng ta phải hiểu rõ chân tướng sự thật này.
Con người thật sự giác ngộ rồi, thì lục đạo không còn nữa. Tuy lục đạo không có, nhưng vẫn còn rất nhiều chúng sinh mê trong lục đạo. Chư Phật, Bồ tát có cần giúp họ không? Cần! Thời thời khắc khắc giúp họ. Vì sao vậy? Bởi pháp giới là một thể. 3 đường lành, 3 đường dữ cũng không rời pháp giới. Nếu chúng ta xem pháp giới là thân mình, mười pháp giới chỉ là những khí quản trong cơ thể của mình mà thôi. Có những khí quản bị bệnh, ta có cần quan tâm đến nó không? Có cần chữa trị cho nó không? Chắc chắn phải quan tâm rồi.
Nói cách khác, 84.000 pháp môn, vô lượng pháp môn, môn nào cũng có thể nhập được cảnh giới Hoa Nghiêm. Buông bỏ tất cả. Sau khi buông bỏ vọng tưởng, phân biệt, chấp trước, không còn chướng ngại, sẽ thông. Ở đây, đưa ra một số ví dụ này hoàn toàn hiện tiền. Ngày nay, chúng ta có hiện tiền không? Có hiện tiền! Hiện tiền vì chúng ta không buông bỏ được. Không buông bỏ được, thì không thể khế nhập cảnh giới. Đạo lý ở chỗ này! Vì vậy, chướng ngại vĩnh viễn không phải ở bên ngoài mà ở ngay tự thân.
Sự thành tựu của thế giới, như kinh Hoa Nghiêm nói là vô lượng nhân duyên. Ở trong kinh, đức Phật cũng thường nói với chúng ta: “Tâm Phật chúng sinh, tam vô sai biệt”. Đây là 3 sức mạnh. “Tâm”, ngày nay chúng ta nói là năng lượng. Năng lượng của tâm, năng lượng của đức Phật, năng lượng của chúng sinh đều bằng nhau. Cả 3 không sai biệt. Vì thế, đức Phật có thể độ chúng sinh hay không? Đức Phật không thể độ chúng sinh. Đây là nói thật. Đức Phật làm thế nào để gọi là độ chúng sinh? Những điều đức Phật dạy chúng ta phải nghe.
Thật sự mà nói, 3 bộ kinh: Di Đà, Vô Lượng Thọ, Hoa Nghiêm, thực tế mà nói là một bộ kinh. Kinh Vô Lượng Thọ là giảng kỹ, kinh Di Đà là lược thuyết, nội dung không khác nhau. Vì thế, đã nhiều năm rồi, tôi thường khuyên bảo mọi người: Quý vị thật sự muốn tu Tịnh độ, hoằng dương Tịnh độ, muốn giảng tốt kinh Di Đà và kinh Vô Lượng Thọ, thì chẳng thể không đọc Hoa Nghiêm. Vì sao vậy? Bởi kinh Hoa Nghiêm giảng kỹ kinh Vô Lượng Thọ, giảng kỹ kinh Di Đà. Quý vị có nền tảng này rồi, quý vị đọc tiếp 2 bộ kia, thì sẽ hiểu thấu được. 2 bộ kinh này, kinh văn không dài, nghĩa lý thâm sâu huyền diệu, không khác gì Pháp Hoa và Hoa Nghiêm.
Người xưa phân nói thành Nhất Thừa Giáo, cao hơn Đại thừa một bậc. Nhất Thừa Giáo người xưa công nhận ba bộ kinh là: kinh Hoa Nghiêm, kinh Pháp Hoa, kinh Phạm Võng. Rất tiếc là kinh Phạm Võng không truyền vào Trung Quốc. Truyền vào Trung Quốc chỉ có một phẩm, Bồ tát Tâm Địa Giới Phẩm, toàn bộ quyển kinh không truyền đến. Hoa Nghiêm nghĩa là Tông Hiền Thủ tôn sùng là Biệt Giáo Nhất thừa. Biệt là đặc biệt. Những điều trong bộ kinh này nói, trong những bộ kinh khác đức Phật chưa từng nói. Đây là Nhất thừa. Điều gì đức Phật chưa từng nói qua? Là Sự sự vô ngại. Lý sự vô ngại thì có, trong những kinh khác có nói, nhưng Sự sự vô ngại thì không có, cho nên đây là điều duy nhất có trong kinh Hoa Nghiêm, gọi là Biệt Giáo Nhất thừa, “Toàn viên chi giáo”(Giáo hoàn toàn Viên)
“Ta hu, phàm phu liệt đăng Bổ Xứ, kỳ xướng cực đàm, bất khả trắc độ, Hoa Nghiêm sở bẩm, khước tại thử kinh, nhi thiên hạ cổ kim, tín tiên nghi đa, từ phồn nghĩa thực, dư duy hữu phẫu tâm lịch huyết nhi dĩ” (Than ôi! Phàm phu được lên ngôi Bổ Xứ, đề xướng ấy tột cùng, không thể đo lường, những gì nói trong Hoa nghiêm, lại đều ở kinh Vô Lượng Thọ này. Nhưng mọi người xưa nay, tin ít nghi nhiều, chữ nhiều nghĩa thật, chỉ có mình ta mổ tim, chảy máu để tin mà thôi). Mấy câu này là của Ngài Ngẫu Ích nói trong cuốn Di Đà Yếu Giải. “Ta hu” là từ cảm thán, ca tụng Pháp môn Tịnh độ, bạc địa phàm phu, nếu được như lý như pháp mà tu tập pháp môn này, đều có thể một đời chứng được Bồ tát Bổ Xứ; Bổ Xứ là Đẳng Giác.
Ngày nay, quả địa cầu này có vấn đề, có nhiều tai nạn, đây là Sự. Vì sao quả địa cầu này lại có nhiều tai nạn như thế? Đó là Lý. Hiểu được rõ lý rồi, thì quả địa cầu này muốn phục hồi lại bình thường cũng không phải là chuyện khó. Vì vậy, các nhà khoa học báo cáo, mấy ngày trước chúng tôi xem được thông tin của Liên Hiệp Quốc, đều không kiêng kỵ gì, đều đã nêu ra những vấn đề nghiêm trọng này. Nêu ra sự, nhưng họ không nói về Lý rõ ràng. Nếu như nói về Lý rõ ràng, thì về Sự chúng ta sẽ có phương pháp đối phó. Có thể hóa giải tai nạn được chăng? Được. Bệnh tật có thể chữa khỏi được không? Được. Chắc chắn được.
Đức Phật đăng tòa thuyết pháp, thính chúng có đến vài ba ngàn người. Mọi người đều nghe được rõ ràng, tất cả đều không hoài nghi. Cảnh giới này, chúng ta rất khó tưởng tượng. Đức Phật có năng lực này hay không? Chúng ta tin là có. Thính chúng ngày đó không giống như người bây giờ, tuy có bậc hạ hạ căn, nhưng chúng ta có thể lý giải được. Bậc hạ hạ căn thời đó, đại khái còn giỏi hơn nhiều so với bậc thượng thượng căn ngày nay. Vì sao vậy? Vì tâm người ta thanh tịnh. Người thời nay tâm trạng bồng bột, không có định công đó. Người thời xưa trung hậu lão thành, ít vọng niệm, tâm thanh tịnh, cho nên việc thuyết thính đó sự cảm ứng không thể nghĩ bàn. Đó là một đời thời giáo.
Thế giới Tây Phương Cực Lạc rất đặc thù. Ở nơi đó không có tần số không gian, tam bối cửu phẩm bốn cõi, ở chung một chỗ không có sai biệt, cho nên sinh về Đồng Cư Độ, cũng bằng sinh về Thật Báo Độ, như Quan Âm, Thế Chí, Văn Thù, Phổ Hiền là các vị Bồ tát ở Thật Báo Độ. Phàm Thánh Đồng Cư Độ hạ hạ phẩm vãng sinh ở thế giới Cực Lạc, cũng thấy được các vị Bồ tát này. Hàng ngày, họ sống cùng Bồ tát, đây là chỗ thù thắng của thế giới Cực Lạc so với sát độ của chư Phật mười phương. Vì thế đức Phật Thích Ca Mâu Ni khuyên chúng ta cầu sinh Tịnh độ. Chư Phật mười phương đều tán thán pháp môn này.
Chúng ta xem đoạn Đinh - Phán giáo. “Đệ nhất, tứ giáo dữ ngũ giáo, cổ kim chư sư phán phần giáo tướng giả phàm hữu thập nhị gia, kỳ trung tối trước giả nãi Thiên Thai sở lập chi tứ giáo, dữ Hiền Thủ tông chi ngũ giáo” (Thứ nhất, Tứ giáo và Ngũ giáo, các sư xưa nay phân chia giáo tướng gồm 12 nhà, trong đó nổi bật nhất là Tứ giáo của Thiên Thai và Ngũ giáo của Hiền Thủ Tông thiết lập). Phán giáo, cũng có nghĩa là sau này chư vị Tổ sư phát minh ra, tam tạng, nhị tạng, ngũ thời, phân giáo. Vào thời của đức Phật Thích Ca Mâu Ni hoàn toàn không có. Sau này, chư vị Tổ sư, đem sự dạy học của đức Thế Tôn trong suốt 49 năm ra nghiên cứu. Nghiên cứu rốt cuộc Ngài đã dùng phương pháp nào? Nghiên cứu về những thứ đó, cho nên đã đem phân ra rất nhiều khoa mục. Đối với các vị học Phật đời sau này mà nói, thật sự tiện lợi rất nhiều. Nhưng nói tóm lại, những thứ này rất đáng để tham khảo.
